کنسولگری ایران در آمریکا؛ خانه‌ای که سوخت
حکایت ساختمانی که محل تجمع مخالفان شاه بود
تاریخ ایرانی: در سال ۱۹۲۷ هنری فاستر داتن - مدیر یک شرکت بیمه - خانه‌ای را برای همسر دومش ویولت بنا کرد. این ساختمان که با الهام از دورهٔ کلاسیک طراحی و در خیابان واشنگتن ۳۴۰۰ واقع شده بود، در اواسط دههٔ ۱۹۵۰ میلادی توسط دولت شاهنشاهی ایران خریداری شد تا به کنسولگری این کشور در سانفرانسیسکو بدل شود.
معمار این خانه اِرل جی آزبورن نام داشت. کارفرماهای او همواره اشخاص ثروتمندی بودند و او در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ خانه‌های مسکونی بسیار جالبی را در مناطق مختلف سانفرانسیسکو و جنوب کالیفرنیا طراحی و اجرا کرد. این ساختمان چوبی است ولی به نوعی گچ‌کاری شده که نمای آن سنگی به نظر بیاید. ورودی اصلی بنا در خیابان واشنگتن قرار دارد. پلکان زیبایی به طاق ورودی ختم می‌شود که بالکن کوچکی نیز در بالای آن در طبقهٔ دوم ساخته شده است. بالای این مجموعه پنجره‌ای زیر سقف شیروانی به جلو آمده است. این خانه در اصل U شکل بوده و حیاط پشتی زیبایی در آن تعبیه شده است. پنجره شاه‌نشین نیز به خیابان والنات مشرف است.
داتن نوهٔ فردی بود که بیمهٔ آتش‌سوزی را بنیانگذاری کرده بود و او نیز هنری داتن نام داشت. داتن در سال ۱۸۹۹ با جِین دان، دختر صاحب کارخانجات بیسکوییت آمریکایی ازدواج کرد ولی این دو نفر پس از ۲۵ سال زندگی مشترک، متارکه کردند. یکسال بعد او با ویولت فیلیپس دان ازدواج کرد، ویولت پیش‌تر با برادرزادهٔ جِین دان ازدواج کرده بود.
هنری و ویولت داتن دو فرزند دختر داشتند و پسر ویولت از ازدواج پیشین نیز با آن‌ها زندگی می‌کرد. هنری فاستر داتن در نوامبر سال ۱۹۵۳ از دنیا رفت ولی همسرش ۲۰ سال بعد از او زنده ماند و خانهٔ مشترکشان را به فروش رساند. در سال ۱۹۵۷ مجوز مرمت بنا صادر شد تا به کنسولگری ایران تغییر کاربری دهد.
این ساختمان محل اقامت دکتر پرویز عدل ـ سرکنسول ایران - و خانواده‌اش بود و در آن مهمانی‌های بسیاری برگزار می‌کردند. دفتر رسمی امور بازرگانی ایران در سانفرانسیسکو نیز در همین ساختمان قرار داشت. این کنسولگری در اوج دوران سلطنت شاه بنا شد و در مقابل آن تجمعات و تظاهرات ضد حکومت برگزار می‌شد. تظاهرکنندگان در پیاده‌روی مقابل این خانه اعتصاب غذا می‌کردند و یک بار اتفاق وحشتناکی افتاد: یک دانشجوی جوان ایرانی خود را در مقابل کنسولگری به آتش کشید و جان سپرد.
در شب ۱۴ اکتبر سال ۱۹۷۱ یک بمب - قوی‌ترین بمبی که تا آن زمان در سانفرانسیسکو منفجر شده بود - در کنسولگری منفجر شد. یک ماه بعد، مویرا جانستون یکی از همسایگان مطلبی دربارهٔ بمبگذاری در مجلهٔ زندگی کالیفرنیا منتشر کرد. او در این یادداشت خسارات وارده به خانه‌اش را شرح داد و از وحشت‌زدگی پسرش، شوک وارده به همسرش و دیگر همسایگان سخن گفت. جانستون به یاد می‌آورد که چند دقیقه پیش از وقوع انفجار، همسرش به همراه فرزند دومشان از خانه خارج شدند؛ اندکی بعد کنسولگری غرق در شعله‌های آتش شده و دود تمام محله را فرا گرفته بود. ماشین‌های آتش‌نشانی خیابان‌ها را مسدود کرده بودند.
پس از این بمبگذاری، وینسنت جی مولینز، وکیل پرسابقه‌ای که در آن خیابان ساکن بود شکایتی به دادگاه فدرال برد تا کنسولگری را تعطیل کند. در این شکایت ادعا شده بود که همزمان با تمامی مناسبت‌های ایرانی، صدها نفر در این محلهٔ مسکونی تجمع می‌کنند تا به تظاهرات بپردازند: «ساکنین این محله در ترس و وحشت دائم از خشونت به سر می‌برند.»
تظاهرکنندگان این انفجار را همزمان با جشن‌های پرشکوهی که شاه به مناسبت ۲۵۰۰ سال سلطنت در امپراتوری ایران برگزار می‌کرد، برنامه‌ریزی کردند. پس از بمبگذاری دفتر امور بازرگانی و کنسولگری ایران به منطقه سنتر امباسادرو (center Embarcadero) منتقل شد ولی منزل کنسول در همانجا باقی ماند. در سال ۱۹۷۶، پیش از آنکه دیپلمات‌های ایران در پی واقعهٔ گروگانگیری (سال ۱۹۸۰-۱۹۷۹) از آمریکا اخراج شوند، دفتر سنتر امباسادرو هدف بمبگذاری قرار گرفت.
منبع: The New Fillmore
نظر شما :