روزی که ریال واحد پول رسمی ایران شد

۰۱ فروردین ۱۳۹۲ | ۱۸:۰۵ کد : ۳۰۴۷ از دیگر رسانه‌ها
در چنین روزی در سال ۱۳۱۱، «ریال» به عنوان واحد پول رسمی وارد چرخه اقتصاد ایران شد و از آن روزگار تا امروز واحد پول ایران، محسوب می‌شود.

 

پول، واحدی برای سنجش و ارزش‌گذاری بر داد و ستد کالا و ارایه خدمات است که موجب تسهیل انتقال کالا و خدمات می‌شود. از مهم‌ترین واحد‌های پول ایران در طول تاریخ می‌توان به دینار، شاهی، قران، ریال و تومان اشاره کرد.

 

دینار واحد قدیمی پول در امپراتوری روم شرقی یا دیناریوس بوده است. مسلمانان پس از فتح روم دینار را به عنوان واحد پول خویش انتخاب کردند و حتی امروز نیز در برخی از کشورهای عربی از این عنوان واحد پول استفاده می‌شود.

 

ایرانیان نیز از دینار به عنوان واحد پول استفاده می‌کردند هر چند به تدریج و در اثر تورم دینار ارزش خود را از دست داد.

 

ابتدا سلطان محمود غزنوی سکه یکصد دیناری یا صنار را با نام «محمودی» ضرب کرد. همزمان شاهان سامانی نیز سکه‌های ۵۰ دیناری را ضرب و آن را «شاهی» نامیدند. در دوران صفویه شاه عباس سکه ۲۰۰ دیناری ضرب و آن را «عباسی» نامید؛ عباسی در حقیقت معادل ۲ محمودی یا ۴ شاهی است.

 

نادرشاه افشار با ضرب ۵۰۰ دیناری آن را «نادری» نامید، اما مردم هماره چون هر شاهی معادل ۵۰ دینار بود از لفظ ۱۰ شاهی استفاده می‌کردند.

 

در دوران قاجار تومان، قران و شاهی واحدهای اصلی پول ایران را تشکیل می‌دادند. تومان واژه‌ای ترکی است و به معنی ۱۰ هزار که در تقسیمات لشکری هر ۱۰ هزار سرباز، تومان و فرمانده آن‌ها، امیر تومان نامیده می‌شد.

 

فتحعلی‌شاه قاجار برای نخستین بار، تومان طلا را با وزن یک و یک ششم مثقال در سال ۱۱۸۸ هجری خورشیدی ضرب کرد. در این زمان همچنین سکه نقره جدید یا‌‌ همان «قران» نیز متداول شد که معادل یک دهم تومان و پنج عباسی یا ۲۰ شاهی بود. این واحد پول بین سال‌های ۱۲۰۳ تا ۱۳۱۰ در ایران رواج داشت. در این دوران همچنین از شاهی که به صورت سکه‌ای مسی بود نیز استفاده می‌شد.

 

ناصرالدین شاه در سال ۱۲۵۹ هجری خورشیدی وزن طلای تومان را کاهش داد و ارزش آن برابر ۱۰ قران نقره شد.

 

واژه ریال که ریشه اسپانیایی و پرتغالی دارد به مفهوم «شاهی» و همچنین نام سکه‌ای نقره‌ای است که در دو کشور مذکور و سرزمین‌های وابسته به آن‌ها رواج داشته و سپس وارد زبان فارسی شده است.

 

ریال که سکه‌ای جهانی و معادل ۱۲۵۰ دینار یا یک هشتم تومان ارزش داشت، برای نخستین بار در سال ۱۱۷۶ هجری خورشیدی رواج یافت. در سال ۱۲۰۳، ریال از رونق افتاد و جای خود را به قران که معادل هزار دینار یا یک دهم تومان بود، داد؛ تا بدین ترتیب واحد پول ایران وارد سیستم اعشاری شود.

 

اول فروردین ۱۳۱۱ هجری خورشیدی به علت کم شدن ارزش قران و نیاز به واحد پول ساده و قوی، ریال با پشتوانه طلا به عنوان واحد اصلی پول ایران قرار گرفت. ریال در اقتصاد ایران تاکنون جایگاه خود را به عنوان واحد پول رسمی حفظ کرده است.

 

بانک شاهنشاهی که توسط انگلستان تاسیس شده بود، حدود ۴۰ سال، چاپ اسکناس را در انحصار خود داشت؛ تا اینکه در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۰۹، حق انتشار اسکناس از آن بانک سلب و به بانک ملی ایران واگذار شد. دو سال بعد و همزمان با آغاز سال ۱۳۱۱، واحد پول کشور که از قران به ریال تغییر کرده بود توسط بانک ملی ایران منتشر و ملاک معاملات قرار گرفت. اسکناس‏‌های اولیه به صورت ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی، چاپ شد.

 

پول ملی هر کشوری به عنوان اعتبار ملی آن کشور و وسیله‌ای رایج و متداول جهت انجام امور تجاری و داد و ستد مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر کشوری نیز با واحد پول خود به اینگونه مبادلات می‌پردازد.

 

 

منبع: خبرگزاری ایرنا

کلید واژه ها: ریال


نظر شما :