کارشناسان موسسه نشر آثار: امام خمینی رابطه با آمریکا را منع نکردند

امام خمینی(س) در طول نهضت، حدود ۴۵۰۰ بار از واژه آمریکا استفاده کرده‌اند. اولین بار به زمانی باز می‌گردد که فلسفه تدریس می‌کردند و در ذیل بحث فلسفی «توهم لزوم تکثر در علم تفصیلی» مثالی از نار (آتش) اروپا و نار آمریکا و نار جهنم ذکر کردند که شاید دلیل انتخاب چنین مثالی دو بمب اتمی بود که توسط آمریکا، هیروشیما و ناکازاکی را به جهنم تبدیل کرد. دو بار دیگر نیز در بحث‌های فلسفی از آمریکا نام بردند که موضوع آن پیوستگی حرکت می‌باشد که از آمریکا به عنوان محلی دور نام برده‌اند. ولی در بقیه موارد هر‌گاه از آمریکا سخن به میان آورده‌اند موضوع آن سیاسی بوده و البته کمتر کسی است که نداند علت اصلی تبعید امام خمینی(س) به ترکیه و سپس به عراق این بود که امام(س) علیه مصونیت کنسولی (کاپیتولاسیون) که دولت وقت ایران تحت فشار آمریکا برای آمریکایی‌ها قائل شده بود و به شدت به تحقیر ملت می‌انجامید، سخنرانی کردند و در آن سخنرانی گفتند: «ای سران اسلام، به داد اسلام برسید... ما زیر چکمه آمریکا برویم، چون ملت ضعیفی هستیم؟! چون دلار نداریم؟! آمریکا از انگلیس بد‌تر، انگلیس از آمریکا بد‌تر، شوروی از هر دو بد‌تر. همه از هم بد‌تر؛ همه از هم پلید‌تر. اما امروز سر و کار ما با این خبیث‌هاست! با آمریکاست. رئیس‌جمهور آمریکا بداند - بداند این معنا را- که منفور‌ترین افراد دنیاست پیش ملت ما. امروز منفور‌ترین افراد بشر است پیش ملت ما. یک همچو ظلمی به دولت اسلامی کرده است، امروز قرآن با او خصم است؛ ملت ایران با او خصم است. دولت آمریکا بداند این مطلب را. ضایعش کردند در ایران؛ خراب کردند او را در ایران.» (صحیفه امام، ج۱، ص۴۲۰)

علت اصلی توجه امام خمینی(س) به آمریکا این بود که متوجه شده بودند که سیاست خارجی آمریکا به طور روزافزون تهاجمی‌تر شده و به جای منافع، دنبال مطامع غیرمشروع، حتی به قیمت جنگ‌افروزی است و اگر این معنا مورد توجه ملل مختلف قرار نگیرد، آینده بشریت از ناحیه آمریکا آینده تاریکی خواهد بود. با پیروزی انقلاب نیز آمریکا همواره درصدد براندازی نظام نوپای اسلامی بود که بخش‌هایی از اسناد آن‌ها منتشر شده است. لذا امام قصد داشتند که هیمنه سیاست جهان‌خوارگی آمریکا را بشکنند و دست آن کشور را از ایران و تا حد مقدور از کشورهای اسلامی و جهان سوم کوتاه کنند. در این زمینه می‌توان گفت حتی در خارج از مرز‌ها توفیق زیادی داشتند و بسیاری از ملل دنیا از آن بهره‌مند شدند. اما در مورد برقراری رابطه با آمریکا فرمودند: «... با آمریکا روابط ایجاد نخواهیم کرد، مگر اینکه آدم بشود و از ظلم کردن دست بردارد و از آن طرف دنیا نیاید در لبنان، و نخواهد دستش را به طرف خلیج فارس دراز کند. مادامی که آمریکا این طور است و آفریقای جنوبی آن طور عمل می‏کند و اسرائیل هست، ما با آن‌ها نمی‌توانیم زندگی بکنیم...» (صحیفه امام، ج‏۱۹، ص۹۴)

بدیهی است اگر اهداف سیاست خارجی آمریکا لااقل در مورد ایران به نحو مطلوب عوض شود، متناسب با شرایط جدید باید تصمیم به رابطه گرفت و با عنایت به جملات فوق می‌توان گفت امام(س) در این مورد منعی قائل نبوده‌اند. چنانکه وقتی ساختار سیاسی در افریقای جنوبی تغییر کرد، بلافاصله جمهوری اسلامی ایران با آن کشور رابطه صمیمانه برقرار نمود. البته در مورد اسرائیل، امام خمینی(س) نظر قاطع داشتند و چون آن را ذاتاً غیر مشروع می‌دانستند، هرگز ارتباط با آن را بر نمی‌تافتند.