به بهانه سالگرد برگزاری نخستین کنکور سراسری/ تولد یک غول
ماراتن چهار روزه
نخستین دوره کنکور به شکل متمرکز شباهت‌های زیادی به کنکور سراسری فعلی داشت. یکی از این شباهت‌ها داستان توزیع کارت ورود به جلسه آزمون بود. هرچند حالا مدل آن تغییر کرده و اینترنتی شده ولی تا همین چند سال پیش داوطلبان مثل نخستین دوره به شکل حضوری به مراکز تعیین شده می‌رفتند و کارتشان را دریافت می‌کردند. توزیع کارت‌های ورود به جلسه کنکور سال ۴۸، از دو روز پیش از برگزاری آزمون، یعنی روز دوشنبه سیزدهم مرداد ماه، آغاز شد و بعدازظهر سه‌شنبه هم به پایان رسید. در آن دو روز داوطلبان، با در دست داشتن شناسنامه‌های عکس‌دار و برگ رسید مدارکی که از طرف مرکز آزمون‌شناسی برایشان ارسال شده بود، در تهران و شهرستان‌های اصفهان، مشهد، تبریز، شیراز، رضاییه و اهواز کارت‌های خود را دریافت کردند؛ کارت‌هایی که روی آن‌ها محل حوزه امتحانی هر داوطلب قید شده بود. صبح روز چهارشنبه پانزدهم مرداد، زمانی بود که برای شروع کنکور سراسری سال ۴۸، تعیین شده بود. در کنکور آن سال این‌طور نبود که داوطلب همه مواد امتحانی را در یک روز پشت سر بگذارد. در واقع کنکور چهار روزه بود و هر داوطلب بر اساس رشته‌اش، موظف بود در مواد امتحانی مرتبط در طول این چهار روز شرکت کند. در برنامه امتحانی تعیین شده برای داوطلبان آمده بود:
چهارشنبه: از ساعت هشت تا نه و نیم فلسفه و منطق و اخلاق و از ساعت ده و نیم تا دوازده عربی، دو و نیم تا چهار تاریخ و جغرافیا.
پنجشنبه: هشت تا نه صبح زبان فارسی، ده و نیم تا یازده و ده دقیقه زبان خارجه. دو و نیم تا سه و چهل و پنج دقیقه فیزیولوژی جانوری و گیاهی و از پنج تا شش و ربع زمین‌شناسی و تکامل.
جمعه: هشت تا نه و نیم فیزیک، ده و نیم تا دوازده شیمی، دو و نیم تا چهار جبر و مثلثات و پنج تا شش و نیم حساب استدلالی.
شنبه: از هشت تا نه و نیم مکانیک، از ده و نیم تا دوازده هندسه مخروطات و از ساعت دو و نیم تا چهار بعدازظهر رسم فنی.»(۳)
بالاخره ماراتن چهار روزه کنکور از صبح روز چهارشنبه پانزدهم مرداد طبق برنامه آغاز شد. روزنامه کیهان در عصر همان روز در توصیف فضای آن روز صبح می‌نویسد: «... داوطلبان از ساعت ۶ بامداد امروز به تدریج در مقابل حوزه‌های مربوطه اجتماع کرده و از ساعت هفت صبح که در حوزه‌های امتحانی باز شد، با راهنمایی مسوولان و دیگر راهنمایان در محل‌های تعیین شده قرار گرفتند. از مرکز ستاد فرماندهی کنکور سراسری در وزارت علوم، با دیگر حوزه‌های امتحانی، ارتباط دایم (به وسیله بی‌سیم و تله‌تایپ) برقرار بود. ضمنا واحد پزشکی سیار نیز آماده بود تا در صورت بروز یک حادثه احتمالی به داوطلبان کمک کند. ولی چنین موردی تا ظهر امروز پیش نیامد...»(۴)
در میان چهار روزی که کنکور برگزار شد، پنجشنبه شلوغ‌ترین روز بود. آن هم به یک دلیل ساده: صبح آن روز داوطلبان، آزمون زبان فارسی و زبان خارجه داشتند. این دو درس هم در تمام رشته‌ها مشترک بود و برای همین همه کسانی که در کنکور سراسری شرکت کرده بودند، آن روز صبح امتحان داشتند.
کم و کیف نخستین آزمون
نخستین دوره کنکور سراسری در ساعت چهار بعدازظهر شنبه هجدهم مرداد به پایان رسید و داوطلبان توانستند نفسی به راحتی بکشند. در کنکور سال ۴۸ داوطلبانی با سنین مختلف، از اقشار گوناگون با عقایدی متفاوت حضور داشتند. تعداد کل داوطلبان چیزی نزدیک به ۴۸ هزار نفر بود و از بین آن‌ها بین ۸ تا ۹ هزار نفر می‌توانستند به دانشگاه راه پیدا کنند. یعنی از هر پنج، شش دیپلمه یکی از طریق کنکور سراسری پذیرفته می‌شد. درست است که در کنکور آن سال ۱۲ دانشگاه و مدرسه عالی مشارکت داشتند(۵) اما دانشگاه‌هایی هم بودند که تن به پذیرش دانشجو از طریق کنکور متمرکز ندادند. البته با گذشت زمان سایر دانشگاه‌ها هم به جای اینکه خود به طور مستقل آزمون ورودی برگزار کنند، در این راه با مرکز آزمون‌شناسی که بعد‌ها به نام «سازمان سنجش» تغییر نام داد، همراهی کردند و پذیرش دانشجو از این طریق را پذیرفتند. به این ترتیب کنکور به معنایی درست‌تر سراسری شد. در کنکور سال ۴۸ اتفاقات جالب توجهی هم در حوزه‌های امتحانی رخ داد. از شرکت مردی ۴۶ ساله در کنکور که پسر و دخترش هم همزمان با او در آزمون سراسری شرکت کرده بودند تا حضور داوطلبی ۱۵ساله در این آزمون، از افرادی که حین کنکور حالشان به هم خورد یا خونریزی بینی پیدا کردند تا دختری که دو روز پس از انجام عمل آپاندیس با تخت به حوزه محل برگزاری کنکور رفت و... در نخستین دوره کنکور برای هر درس ۲۰ سوال طراحی شده بود که علاوه بر سوالات تستی شامل سوالات تشریحی هم می‌شد. در این آزمون هر داوطلب برای درس زبان خارجه می‌توانست از میان زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، روسی و ایتالیایی یک زبان را برای پاسخگویی انتخاب کند. طبیعی است که بیشتر داوطلبان، متقاضی زبان انگلیسی بودند. ۴۶ هزار و ۴۶۸ نفر داوطلب زبان انگلیسی، یک هزار و ۱۸۵ نفر زبان فرانسه و ۳۱ داوطلب هم‌زبان روسی را انتخاب کردند. زبان ایتالیایی هم تنها انتخاب یک نفر بود.
یک روز پس از پایان کنکور سراسری سال ۴۸، روزنامه کیهان در یادداشتی با عنوان «نظم کنکور» به کم و کیف آن رقابت چهار روزه پرداخت: «کنکور امسال با سال‌های پیش تفاوت کلی داشت. این تفاوت از جهات مختلف و برای ایجاد حداکثر تسهیلات و تامین آسایش و فراغ خاطر داوطلبان جوان کشور چشمگیر و با ارزش بود. پیش‌بینی‌ها و سنجش‌های مقدماتی در سازمان دادن این کار چنان با دقت به عمل آمده بود که ناراحتی‌های سال‌های گذشته برای جوانان دانشجو، مخصوصا شهرستانی‌ها وجود نداشت. یک مرکز بی‌سیم در وزارت علوم، در تماس دایم با همه حوزه‌های امتحانی بود و هرگونه اشکالی را به سرعت برطرف می‌کرد، حتی از تامین وسیله حمل و نقل در محوطه دانشگاه برای کمک به دیرآمدگان دریغ نشده بود. معافیت شرکت‌کنندگان از مسافرت‌های پرخرج و پرزحمت به شهرستان‌های مختلف و شرکت در کنکور‌های جورواجور و پرداخت حق شرکت‌های مکرر، از جمله تفاوت‌های کلی کنکور امسال محسوب می‌شود. در سال‌های پیش امتحانات کنکور واقعا یک مشکل اجتماعی روز بود، اما امسال وزارت علوم ترتیب کار را چنان داده بود که شرکت‌کنندگان هر منطقه در نزدیک‌ترین دانشگاه یا مرکز آموزشی خود امتحان بدهند و بر اساس نمرات شرکت‌کنندگان و ترجیح خود آن‌ها، نام پذیرفته‌شدگان به دانشگاه‌ها فرستاده می‌شود و دانشگاه‌ها نیز متعهدند که لااقل ۵۰درصد پذیرفته‌شدگان را از منطقه خود انتخاب کنند و بدین ترتیب، نه فقط مساله مسافرت‌های دشوار برای شرکت در کنکور بلکه مساله اساسی تامین جا و منزل برای دانشجویان در شهرهای مختلف نیز به مقدار قابل توجهی حل شده و موجب رفاه داوطلبان خواهد بود...»(۶)
از تصحیح تا اعلام نتایج
با پایان یافتن کنکور، برگه‌های همه داوطلبان بلافاصله به طبقه سوم دانشکده فنی دانشگاه تهران منتقل شد تا کار تصحیح آن‌ها در آن حوزه به سرعت از روز دوشنبه بیستم مرداد آغاز شود. در کار تصحیح که تا روز دوشنبه سوم شهریور ماه ادامه داشت، ۵۰۰ استاد و دانشیار و دبیر مشارکت داشتند و هر ورقه توسط دو نفر تصحیح می‌شد. همزمان با این عملیات، اوراقی که تصحیح می‌شدند به تدریج به ماشین‌های الکترونیکی سپرده می‌شدند تا به وسیله آن‌ها کار کشف رمز و محاسبه نمرات انجام شود. روزنامه اطلاعات در روز سه‌شنبه چهارم شهریور سال ۴۸، گزارشی مفصل از آخرین ساعات تصحیح اوراق در دانشکده فنی ارایه کرده است. این گزارش به قلم «نوشیروان کیهانی‌زاده»، شرح بازدید او از آن حوزه و گفت‌وگوی وی با مسوولان تصحیح اوراق است. در بخشی از این گزارش آمده: «... دیروز از محل حوزه‌های تصحیح اوراق در ساختمان جدید دانشکده فنی بازدیدی به عمل آوردیم. برای تصحیح اوراق امتحانی داوطلبان ورود به دانشگاه‌های کشور ۱۷ حوزه تصحیح ورقه در ساختمان جدید دانشکده فنی دانشگاه تهران تشکیل شده بود. هر کدام اتاقی جداگانه که با تابلویی مشخص شده بود، داشت. هر حوزه یک رییس و منشی داشت. تصحیح‌کنندگان هر حوزه بیش از ۲۰ نفر بودند. این عده از میان استادان، دانشیاران و دبیران همان رشته توسط رییس حوزه انتخاب شده بودند. کار آن‌ها از ساعت هفت بامداد آغاز می‌شد و یکسره تا ساعت ۲۱ طول می‌کشید...»(۷)
کار تصحیح توسط استادان که تمام شد، اوراق امتحانی داوطلبان به مرکز آمار ایران تحویل داده شد تا استخراج نتایج در آن مرکز انجام شود. بعد از این مرحله هم نتایج از طریق مرکز آزمون‌شناسی به دانشگاه‌ها انتقال داده شد تا در نهایت وضع نهایی قبول‌شدگان مشخص شود. در پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی دو عامل بیشترین تاثیر را داشت: یکی نمراتی که هر داوطلب در آزمون کسب می‌کرد و دیگری اولویت او در انتخاب رشته تحصیلی. برای همین ابتدا انتخاب اول داوطلب ملاک قرار می‌گرفت و اگر در آن انتخاب قبول نشده بود، انتخاب دوم و این روند همین‌طور تا انتخاب پنجم ادامه داشت. دو هفته بعد از اتمام کار تصحیح اوراق، بالاخره انتظار داوطلبان ورود به دانشگاه برای اعلام نتایج به پایان رسید و اسامی قبول‌شدگان نخستین دوره کنکور سراسری از طریق روزنامه‌های کثیرالانتشار منتشر شد. نام اکثر قبول‌شدگان در روزنامه‌های روز یکشنبه شانزدهم شهریور و اسامی باقی مانده هم چهار روز بعد یعنی روز پنجشنبه بیستم شهریور به اطلاع داوطلبان رسید. از همان موقع بود که داستان اشک‌ها و لبخندهای زمان اعلام نتایج کنکور آغاز شد؛ داستانی که هر سال شاهد تکرار آن هستیم و حدود یک ماه دیگر با اعلام نتایج نهایی کنکور سراسری سال ۹۰ برای بار چهل و یکم باز هم تکرار خواهد شد.
پی‌نوشت‌ها:
۱ ـ دکتر حسین توکلی، مشاور عالی رییس سازمان سنجش در گفت‌وگو با خبر آنلاین، ۲۵ خرداد ۱۳۹۰.
۲ ـ البته در سال ۱۳۴۲ هم تلاشی «ناموفق» برای برگزاری کنکور سراسری شده بود.
۳ ـ روزنامه اطلاعات، ۱۱ مرداد ۱۳۴۸.
۴ ـ روزنامه کیهان، ۱۵ مرداد ۱۳۴۸.
۵ ـ دانشگاه‌های تهران، مشهد، تبریز، اصفهان، اهواز، مدرسه عالی بازرگانی، هنرسرای عالی نارمک، دانشکده پلی‌تکنیک، دانشسرای عالی تهران، دانشسرای عالی سپاه دانش، دانشکده کشاورزی رضاییه و موسسه آموزش عالی آمار ایران.
۶ ـ روزنامه کیهان، ۱۹ مرداد ۱۳۴۸.
۷ ـ روزنامه اطلاعات، ۴ شهریور ۱۳۴۸.
منبع: روزنامه اعتماد
نظر شما :