پیشینه روابط ایران و آمریکا به روایت حمیدرضا آصفی/ از قتل کنسول در خیابان شیخ هادی تا درگیری در خیابان سیروس

* رابطه با آمریکا در سال ۱۲۵۷ هـ.ق آغاز شد؛ جی ‌ال مریک به عنوان یک کشیش وارد کشور شد تا اینکه در سال ۱۲۵۷ مذاکرات جورج ماش، وزیر مختار آمریکا با احمدخان مصلحت‌گذار در استانبول به نتیجه می‌رسد و روابط دو کشور ایجاد می‌شود. در سال ۱۳۰۵ آقای معتمدالوزرا پسر میرزا آقاخان نوری که بعد‌ها به حاج واشنگتون معروف شد به واشنگتن اعزام می‌شود. بعضی‌ها فکر می‌کنند زورگویی و فشار آمریکا در ۲۰ تا ۳۰ سال اخیر به وجود آمده است، در حالی که با رجوع به گذشته، نوع نگاه آمریکایی‌ها به ایران و اصولا جهان سوم روشن‌تر خواهد شد. سال ۱۳۲۲ قمری در خیابان سیروس که به عنوان یکی از مراکز تجمع یهودی‌های در تهران، درگیری صورت می‌گیرد و چند یهودی از دست مسلمان‌ها کتک می‌خوردند، به همین مناسب جان تیلور کنسول سفارت امریکا در تهران یک یادداشت اعتراض‌آمیز به وزارت امور خارجه می‌دهد و حمایت رسمی دولت امریکا را از اقلیت یهودی ایران اعلام می‌کند. نوع نگاه استکباری امریکایی‌ها و تنفر مردم ایران همه مربوط به سالیان اخیر نیست. در سال ۱۲۷۸ شمسی مردم تبریز به کنسولگری امریکا حمله کرده و پرچم این کشور را به پایین می‌کشند.

* فتح و اشغال سفارت اقدامی خودجوش بود که باید در فضای خود تحلیل شود البته ضررهایی نیز داشت اما سر جمع باعث شد تا انقلاب از خطرهای بسیاری در امان بماند. با این اقدام چهره امریکا روشن شد، اصولا امریکا، ایران و رابطه با ما را به خاطر منافع خود می‌خواهد. برژینسکی در فروردین ۶۱ می‌گوید: «موقعیت استراتژیک ایران چنان برای غرب با اهمیت است که برای عدم خروج این کشور از چنگال غرب حتی حمله نظامی هم مجاز است.» اتفاقاتی که رخ داد ریشه در تاریخ دارد. اولین کشته‌شدگان امریکایی در ایران ناشی از اوج‌گیری انقلاب در دهه ۴۰ و ۵۰ نیست بلکه در سال ۱۳۰۳ شمسی آقای انبری کنسول امریکا در دیدار از سقاخانه شیخ‌هادی کشته می‌شد. مردم ما باید بدانند که مسائل به وجود آمده در بعد از انقلاب حاصل بغض و انباشته شدن ده‌ها ساله کینه ظالم از قبل از پیروزی انقلاب است. تعابیر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری با عنوان رابطه گرگ و میش و گفت‌وگو در شرایط برابر پشتوانه ۸۰ ساله دارد نه بر اساس احساسات زودگذر.

* آمریکایی‌ها به خوبی رهبران ما را می‌شناسند، فروردین ۷۱ جورج بوش به کمک‌های عمده این کشور به بغداد در جنگ ۸ ساله اشاره می‌کند. وی تاکید کرد که حمایت از عراق به خاطر مبارزه با ایران بوده نه حمایت از یک دولت دموکراتیک، همچنین در ۱۲ تیر ۱۳۷۱ شبکه اِ. بی. سی گزارش داد که تیم‌های ویژه ارتش امریکا در جریان جنگ تحمیلی مخفیانه در کنار نیروهای بعثی در مقابل ایران جنگیدند.

* تنش‌زدایی سیاست کلی بوده که از اول انقلاب وجود داشته است. یعنی صرفا مربوط به دولت آقای خاتمی نبوده است. سیاست حضرت امام و رهبری هم تنش‌زدایی بود، این اشتباه است که ما خیال کنیم ایران اسلامی به دنبال تنش می‌گردد بلکه تنش‌ها به ما تحمیل شده است. اصولا هیچ آدم عاقل و وارد به سیاست خارجی به دنبال تنش نیست. رهبری در جایی عینا می‌فرمایند که سیاست کشور از ابتدا تا به حال تنش‌زدایی بوده است، اما آقای خاتمی این مورد را با سرعت بیشتری پی گرفتند و به دنبال کاهش تنش بودند.

* کانادا همیشه دنباله‌رو امریکا بوده، اکثر سفارتخانه‌های کانادا برای امریکا جاسوسی می‌کنند، بعد‌ها مشخص شد که بعضی از امریکایی‌ها را سفارت کانادا فراری داده است. کانادایی‌ها سیاست بسیار ناپخته‌ای دارند، این کشور از ابتدای انقلاب به صورت مطلق بودن هیچ پیچیدگی سیاسی دنباله‌رو امریکا بودند.