کشف یک نوار صوتی درباره ترور کندی
ترجمه: بابک واحدی
در این نوارِ بیش از ۲ ساعته، رمز‌ها و رویدادهایی شرح داده شده‌اند که از لحاظ زمانی پیش از آنچه در نوار کوتاه‌تر و جدید‌تر آمده (که اکنون در بایگانی ملی ایالات متحده در واشنگتن و کتابخانه لیندون بی. جانسون در تگزاس نگهداری می‌شود)، رخ داده‌اند. تا پیش از این تصور می‌شد آن نسخه کوتاه‌تر تنها نسخهٔ بهجامانده از این سند تاریخی و مهم است.
قیمت پیشنهادی برای این نوار، در قاب اصلی و با یادداشتی دست‌نویس بر روی آن، که نشان می‌دهد سرویس ارتباطات کاخ سفید آن را برای چستر تِد کلیفتون جونیور، ژنرال ارتش تهیه کرده، ۵۰۰ هزار دلار تعیین شده است.
بالای یادداشت، و در جای عنوان نوشته شده است: «ارتباطات رادیویی اِیرفورس۱ در پرواز از دالاس، ایالت تگزاس، به پایگاه نیروی هوایی اندروز در ۲۲ نوامبر ۱۹۶۳.» ناتان راآب، نایب رئیس شرکت راآب کالکشن، شرکت تجارت اسناد تاریخی در فیلادلفیا که روز سه‌شنبه گذشته این نوار را برای فروش گذاشته است، می‌گوید: «در طول همهٔ این سال‌ها که امریکایی‌ها در تاریخ به دنبال پاسخ‌هایی برای توجیه ترور کندی و آنچه در آن زمان رخ داد می‌گردند، جایی در پستوی خانهٔ کسی نواری بوده که سال‌ها پیش از آن نسخه که فکر می‌کردیم تنها نسخه بهجامانده از این ماجراست ضبط شده است؛ نواری از مکالمات انجام‌شده در هواپیمای مخصوص رئیس‌جمهور در آن روز تاریخی.»
این نوار از واکنش شخصی کلیفتون، که مشاور ارشد کندی در امور نظامی بود، پرده برمی‌دارد. وی در زمان ترور رئیس‌جمهور در دالاس بود. کلیفتون که در سال ۱۹۹۱ درگذشت، مجموعه‌ای ارزشمند از نوارهای صوتی، اسناد، عکس‌ها و ویدئوهایی از زمان حضورش در دولت‌های کندی و جانسون را پیش خود نگه داشته بود. شرکت راآب کالکشن، که در حال حاضر این نوار و سایر اسناد و مدارک آرشیو کلیفتون را برای فروش گذاشته است، پس از مرگ همسر کلیفتون در سال ۲۰۰۹ این مجموعه را از وراث کلیفتون خریده بود. راآب می‌گوید: «در آن زمان پستی که ما امروز فرمانده کل ارتش می‌خوانیم وجود نداشت، و کلیفتون بسیاری از وظایف این پست را برعهده داشت. وی که در سال ۱۹۶۵ بازنشسته شد، این سمت هم با او از بین رفت.»
نوار کشف شده حاوی تماس‌های رادیویی میان هواپیمای رئیس‌جمهور، اتاق بحران کاخ سفید، پایگاه نیروی هوایی اندروز و هواپیمایی است که معاون مطبوعاتیِ کندی، پیِر سالینجر و ۶ عضو کابینه در آن بودند و در زمان ترور کندی در راه ژاپن بود.
نوارهای مجموعه کلیفتون خبر از بحث‌وجدل‌ها و اختلاف‌نظرهای بیشتری می‌دهد دربارهٔ اینکه آیا باید جسد رئیس‌جمهور ترور شده را برای کالبدشکافی به بیمارستان نیروی دریایی بتسدا برد یا به بیمارستان والتر رید، و اینکه بانوی اول امریکا، جکی کندی، باید همسرش را همراهی کند یا نه. همچنین دربارهٔ اتخاذ تدابیر و هماهنگی برای رساندن آمبولانس‌ها و لیموزین‌ها به محل فرود هواپیما هم بحث می‌شود.
در نسخه کوتاه‌تر هیچ اشاره‌ای به کورتیس لومِی، ژنرال نیروی هوایی که دشمن اصلی کندی محسوب می‌شد نشده بود، ولی در نوار کلیفتون به این موضوع اشاره می‌شود که یکی از معاونان رئیس‌جمهور بلافاصله با او تماس حاصل می‌کند. در این نوار می‌شنویم معاون مورد نظر، که سعی می‌کند با استفاده از ارتباط رادیویی نیروی هوایی با لومِی تماس بگیرد، می‌گوید که «ژنرال در یک سی-۱۴۰ است. سه عدد آخرش ۴۹۷ است. اسم رمز او نوه است و من می‌خواهم با او حرف بزنم.»
اینکه لومِی، که دشمنی او با کندی وی را به متهم اصلی در تحقیقات ترور رئیس‌جمهور امریکا تبدیل کرد، آن زمان کجا بوده است مدت‌ها در پرده‌ای از ابهام بود. حال به گفته راآب، این نوار می‌تواند به تمام شبهات و حدس‌وگمان‌ها در این باره پایان دهد و مکان لومِی را بلافاصله بعد از ترور کندی آشکار سازد.
در مکالمات دیگر این نوار به «یادمان» و «دبلیو.تی.ای» و کسی به نام «جان» اشاره می‌شود که به وضوح اسامی رمز هستند ولی تاکنون مشخص نشده که هویت اصلی این افراد چه بوده است. بعضی از بخش‌های این نوار هم نامفهوم هستند، زیرا که مکالمات متعدد از منابع مختلف بطور همزمان در حال انجام هستند. راآب می‌گوید نسخه دیجیتالیِ آن‌ها به صورت ضبط خطی تهیه شده است و هیچ تحلیل صوتی روی آن انجام نشده، اما تکنولوژی فعلی یا آینده شاید بتواند این مکالمه‌های در هم را تفکیک کند و آن‌ها را از این حالت نامفهوم درآورد.
نسخه‌ای که در بایگانی ملی ایالات متحده در واشنگتن و کتابخانهٔ لیندون بی. جانسون، از سال ۱۹۷۱ تاکنون در معرض عموم قرار داده شده، نسخه‌ای ویرایش شده است. این نوار با این اعلام آغاز می‌شود که «نوار ویرایش و کوتاه شده است.» ولی هیچ توضیحی نمی‌دهد که چقدر از نوار اصلی در این نسخه حذف شده و چه کس یا نهادی مسئول این کار است.
از زمان ترور کندی تاکنون همواره کسانی بوده‌اند که به دنبال نسخه کامل‌تری از نوارهای مکالمات اِیرفورس۱ می‌گشتند ولی هیچ‌گاه این نسخه‌ها پیدا نشد و این موضوع به حدود یک دهه شایعات و گمانه‌زنی‌ها دامن زد؛ شایعاتی دربارۀ اینکه داستان ترور کندی چیزی غیر از آنچه دولت امریکا می‌گوید بوده و «لی هاروی ازوالد»، آنطور که دولت می‌گوید تنها متهم این ماجرا نیست.
در سال ۱۹۹۲، پس از آنکه فیلم «جی. اف. کی» ساخته الیور استون، مردم امریکا را برانگیخت تا خواستار بازبینی در پرونده ترور کندی شوند، هیاتی با نام بازبینی اسناد ترور با حکم کنگره ایالات متحده تشکیل شد. در آن زمان بازیابیِ نوارهای اصلی اِیرفورس۱ هم جزئی از تقاضای مطرح شده بود، که به نتیجه‌ای نرسید. این هیات در گزارش نهایی خود در سال ۱۹۹۸، عنوان کرد که نسخه موجود در کتابخانه لیندون بی. جانسون پر است از وقفه‌های درست‌نشدنی و مکالمات بریده‌بریده.
راآب می‌گوید: «همین که این نوار وجود دارد، نگرش ما را به آن واقعه مهم تاریخی عوض خواهد کرد. دهه‌ها طول کشید که بتوانیم آن نسخه کوتاه‌تر و جدید‌تر را تحلیل، بررسی و کالبدشکافی کنیم، و سال‌ها زمان لازم است که همین کار را با این نسخه طولانی‌تر انجام دهیم.»
نوار مجموعهٔ کلیفتون با فن‌آوری‌های نوین دیجیتالی شده و یک نسخه از آن را راآب کالکشن به بایگانی ملی امریکا و کتابخانۀ جان. اف. کندی اهدا کرده است، تا علی‌رغم اینکه نسخه اصلی به یک مجموعه‌دار خصوصی فروخته خواهد شد، عموم مردم بتوانند به این سند مهم و تاریخی دسترسی داشته باشند. داگلاس هورن، کار‌شناسی که نسخه کتابخانهٔ لیندون بی. جانسون از نوارهای اِیرفورس۱ را برای هیات بازبینی اسناد ترور بررسی و تحلیل کرده بود، نوار مجموعه کلیفتون را کشفی هیجان‌انگیز و ارزشمند خواند که می‌تواند اطلاعات باارزش جدیدی را در اختیار محققان قرار دهد.
وی می‌گوید: «این احتمال هست که این یافته چیزی به داستانِ بار‌ها تکرار شده ترور کندی بیافزاید.» از سوی دیگر، مکس هالند، محققی که دربارهٔ ترور کندی بسیار نوشته و متن نسخه کتابخانهٔ لیندون بی. جانسون را روی کاغذ پیاده کرده است، با این گفته مخالف است و می‌گوید که اطلاعات موجود در نسخه جدید «بسیار کم‌اهمیت و اضافی» هستند. وی می‌گوید: «اگر این تمام چیزی است که در دست دارند، حرف زیادی برای گفتن ندارند.»
نوار کامل ویرایش نشده «خام» مکالمات تمام طول این سفر هوایی که البته سکوت‌های طولانی و اطلاعات بی‌اهمیت فرمالیته زیادی را در خود خواهد داشت، هیچ‌وقت پیدا نشد. ولی کسی چه می‌داند، شاید این نوار ۴ یا ۵ ساعته هم روزی از آرشیو کسی یا نهادی سر درآورد.
نظر شما :