آیت‌الله یوسفی غروی: امام، مطهری و بازرگان را مامور رسیدگی به آثار شریعتی کرد

۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۱ | ۱۸:۵۴ کد : ۲۱۴۷ از دیگر رسانه‌ها
آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی، استاد حوزه علمیه قم و کار‌شناس تاریخ اسلام در گفت‌و‌گو با شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه) با اشاره به روی کار آمدن همزمان سه دولت شیعه در تاریخ، یادآور شد: یک دولت شیعه شش امامی بود که با نام دولت شش امامی اسماعیلیان فاطمی به مرکزیت مغرب عربی و بعد مصر مشغول به فعالیت شد و کشورهایی مانند اردن، سوریه، لبنان، فلسطین و شمال عراق را در برگرفت. دو دولت شیعه دوازده امامی هم در اینجا برپا شد که یکی دولت شیعه آل‌حمدان به مرکزیت سوریه و شمال عراق بود و دیگری دولت شیعه آل‌بویه دوازده امامی بودند.

 

وی با بیان اینکه دولت آل‌بویه به مرکزیت بغداد و کل ایران قدیم، هیچ‌گونه ناسازگاری با دولت حمدانیان نداشت، تصریح کرد: دولت آل‌بویه می‌توانست به جنگ آل‌حمدان برود، اما چون دید که آل‌حمدان مشغول دفاع از مرز اسلام در برابر رومیان است، لذا به مسالمت گذراند و دو هر حالت تهاجمی دولت‌ها برای توسعه را نگرفتند. در عین اینکه از نظر عملی چیزی برای خلافت نداشتند.

 

یوسفی غروی با بیان اینکه در سایه دولت آل‌بویه بغدادی، مرحوم شیخ مفید در بغداد و شیخ صدوق در قم و شهر ری تهران و سایر علمای شیعه، نفس‌کش پیدا کردند و کتاب‌های شیعه نوشته شد، تصریح کرد: امتداد کتاب و توسعه نسخه‌برداری و انتشار کتاب کافی شیخ کلینی هم در سایه دولت بویه واقع شد لذا با شرایطی که شرح شد نمی‌توان بر شیعیان اشکال گرفت که چرا به اندازه کافی تبلیغ نکردند.

 

وی ادامه داد: از طرفی دیگر، این مساله یک نگاه داخلی است زیرا در خارج از حیطه شیعیان، غیرشیعیان حرف‌های مبالغه‌آمیزی نسبت به فعالیت تبلیغی شیعه می‌زنند. به عنوان مثال حدود ۸ سال پیش که بنده ماه مبارک رمضان را در لبنان بودم، نواری از شیخ بن‌باز به دستم رسید که در آن درباره اینکه چه چیزی باعث شد تا تشیع در میان دیگر ادیان راه پیدا کند، می‌گوید؛ آن‌ها چون خود را در اقلیت می‌دیدند، خود را در مسیر سواد و معلومات و کتاب‌نویسی انداختند به نحوی که فقط علامه مجلسی حدود ۱۱۰ کتاب دارد.

 

وی با بیان اینکه سخنان شیخ قرضاوی هم از چگونگی نفوذ تشیع غوغا به پا کرده بود، گفت: از آنجا که پسر قرضاوی هم شیعه شده بود، وی و دیگران معتقد بودند که شیعه بیش از حجم و اندازه خود فعالیت تبلیغی دارند و جوانان ما را از ما می‌گیرند لذا شیعه در طول تاریخ به اندازه کافی انگیزه داد.

 

این استاد حوزه علمیه قم با تاکید بر اینکه شهادت علمای شیعه هم همواره امتداد داشته و نشان می‌دهد که فعالیت شیعیان ادامه دارد، اظهار کرد: کتاب عربی علامه امینی با عنوان شهیدان راه فضیلت نشان می‌دهد که خط سرخ شهادت در بین علمای شیعه امتداد دارد. همچنین کتاب روضه ‌الواعظین نیشابوری در قرن هفتم و روضه ‌الشهدای میرحسین کاشفی در قرن ۹، ۱۰ که کلمه روضه هم از این کتاب گرفته شد و کتاب احقاق الحق مرحوم قاضی مرعشی شوشتری که ایشان و نیشابوری هر دو به دار آویخته شدند، موید این موضوع است.

 

وی با اشاره به تشیع صفویه و تشیع علویه، شروع این عنوان را مختص دکتر شریعتی دانست و گفت: با توجه به اینکه دکتر شریعتی داعیه جهادی و صحبت‌های انتقادی جهادی یا مبارزاتی داشت لذا سعی می‌کرد تا صحبت‌هایش هم قشر عظیم جوانان تحصیلکرده و هم دیگران را جذب کند. لذا در نوشته‌ها و سخنرانی‌های خود نکات و مظاهری را می‌دید که برخلاف خط جهادی و انتقادی است که آن‌ها را به تشیع صفوی یا تشیع باطل و منحرف نسبت می‌داد تا از آن انتقاد کند.

 

این استاد حوزه علمیه قم افزود: البته ما معتقدیم نیستم که هر جا ایشان تشیع صفوی معرفی کرده است، حتما صحیح است زیرا ایشان با تخصص جامعه‌شناسی در زمینه اسلام‌شناسی صحبت می‌کرد و خودش هم مدعی اسلام‌شناسی نبود. وی یادآور شد: از این رو امام راحل در اوایل پا گرفتن تظاهرات انقلابی، مرحوم استاد مطهری و مهدی بازرگان را به عنوان نمایندگان قشر حوزوی و روحانی و نماینده نسل روشنفکر قلم به دست مسلمان دانشگاهی، مامور کرد تا کتاب‌های دکتر شریعتی را مورد مباحثه قرار دهند تا هر کدام را که مورد توافق بود، منتشر کنند اما متاسفانه چون روند انقلاب سرعت گرفته بود، لذا آن‌ها مشغول شدند و نتوانستند ادامه دهند که این مطلب در کتاب پیام‌های امام در سال انقلاب منتشر شده است.

 

یوسفی غروی با اشاره به سطری از زیارت عاشورا اظهار کرد: از میان کل زیارت عاشورا، سطری که می‌گوید «اللهم خص انت اول ظالم باللعن منی و ابدا به اولا، ثم الثانی و الثالث و الرابع، اللهم العن یزید خامسا» مورد چالش است. در صورتی که طبق تحقیقی سه ساله از شخصی به نام شیخ حسین راوی حجازی، تا حدود یک قرن بعد از فوت مرحوم شیخ طوسی و کتاب مصباح المتحجر این عبارت در کتاب نبوده است و از حدود یک صد سال بعد از فوت ایشان، نسخه‌های مصباح دوگانه شده است.

 

او افزود: مرحوم شیخ طوسی این زیارت را از کتاب کامل الزیارات ابن قولویه نقل کرده است که به سال ۳۷۰ یعنی ۱۷۰ سال قبل از مرحوم شیخ طوسی باز می‌گردد که معتبر‌ترین و قدیمی‌ترین کتاب است که علما آن را قبول دارند، اما این سطر در این کتاب نبوده است. یعنی در نیمه قرن هفتم هجری کسی آمده و عبارت را اضافه کرده است. بعد از آن مصباح دو نسخه شده است که یک نسخه دارد و یک نسخه ندارد و آن نسخه که ندارد مطابق با منبع است که منبع آن کتاب کامل الزیارات است.

 

یوسفی غروی با بیان اینکه مرحوم مجلسی در عصر شاه سلطان حسین صفوی در کتاب بحارالانوار متوجه دوگانگی نسخه می‌شود و تذکر می‌دهد، بیان کرد: مرحوم مجلسی در کتاب زادالمعاد خود که در آن وقت جای مفاتیح را داشت و به عنوان رساله عملیه بود، زیارت عاشورا را مطابق با نسخه دوم یعنی با افزودن آن سطر می‌آورد که این مساله موجب گله‌مندی ما هم هست.

 

این کار‌شناس تاریخ اسلام با بیان دیدگاه خود مبنی بر اینکه صفوی‌ها به عنوان یک دولت شیعی سعی داشتند تا در مقابل امپراطوری عثمانی که سنی بودند، خود را حفظ کنند، تصریح کرد: آن‌ها برای حفظ خود، لشگر و قاضی عسگری داشتند و دوائر عقیدتی، سیاسی راه انداختند تا کینه انقلابی طبقاتی در مردم ایجاد کنند زیرا نمی‌توانستند دایره تقریب را راه بیاندازند و قصد داشتند سنی‌ها را کافر معرفی کنند تا خود را حفظ نمایند. آن‌ها همچنین مراسم عمر کشون را راه انداختند تا جنبه برائتی را تقویت کنند لذا مرحوم مجلسی از دو نسخه، نسخه‌ای را بر می‌گزیند که لعن و نفرین را در پی داشته باشد.

 

وی با بیان اینکه آنچه صالح بر شیعیان و مطابق گفتار و عمل ائمه (ع) است و آنچه که ما را شریک خون ریخته شده شیعه نمی‌کند، این است که نسخه‌ای که این جمله را ندارد انتخاب کنیم، گفت: متاسفانه مشکلاتی وجود دارد که نمی‌توان چنین اقدامی کرد. مانند گفتار آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی که یک مدتی رو به روی مداحانی که مبالغه داشتند، ایستاد اما برای ایشان سفسطه راه انداختند و حتی بعضی از مداحان به ایشان جسارت کردند چرا که همیشه اصحاب علم و اهل فکر در اقلیت هستند و گاهی محکوم چماق اکثریت می‌شوند.

کلید واژه ها: آیت‌ الله یوسفی غروی علی شریعتی


نظر شما :