ناگفته‌های خبرنگاری که فتح خرمشهر را مخابره کرد: فقط گفتم «خرمشهر ما آمدیم»
در زیر مصاحبه تفصیلی «خبرگزاری دانشجو» با بیژن نوباوه، خبرنگار وقت صدا و سیما جمهوری اسلامی و نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی از نظر شما می‌گذرد.
شما یک جمله به یادماندنی در فتح خرمشهر دارید، آن جمله یادتان هست، که برای ما بگویید؟
چقدر سخته! وقتی همه می‌گفتند خرمشهر آزاد شد، قبل از آن ما شعاری داشتیم مبنی بر اینکه «ما می‌آییم». وقتی مقابل مسجد جامع قرار گرفتم در حالی که تا آن زمان هرگز مسجد جامع و خرمشهر را ندیده بودم، تنها چیزی که به یادم آمد این بود که «خرمشهر ما آمدیم». این همان وعده امام بود که نسبت به آزادی خرمشهر به مردم داده بود و از آن به بعد جمعیت ۳۵ میلیون نفری ایران یک صدا می‌گفتند که «خرمشهر ما می‌آییم».
وقتی مقابل در مسجد جامع رسیدم با خودم گفتم: «من باید به مردم بگویم که ما آمدیم و خرمشهر و مسجد جامع را گرفتیم»؛ صحنه بسیار زیبایی بود، لحظاتی بود که هیچ‌گاه یادم نمی‌رود. مسیر حرکت پر شده بود از شیشه خرده و سرامیک شکسته و همین باعث شد که موقع تمیز کردن مسیر من که پابرهنه بودم، پایم آسیب دیده است.
مسیر خراب بود اما مسجد همان طور با صلابت مانده بود؛ پایم زخمی شده بود و خون می‌آمد، در آن شرایط تنها چیزی که به فکرم رسید این بود که بگویم «خرمشهر ما آمدیم» و هیچ چیز دیگری به یادم نمی‌آمد که بگویم. امام هم در سخنرانی خود بعد از آزادسازی خرمشهر گفت «خرمشهر را جوانان به ما آزاد کردند خرمشهر را خدا آزاد کرد.»
آن زمان شما چند ساله بودید؟
تقریبا ۲۲ سال داشتم.
خانواده هم همراه‌تان بودند؟
خیر! من از اول جنگ یعنی سال ۵۹ وارد سازمان صدا و سیما شدم. روز اول جنگ یعنی ۵۹/۶/۳۱ وارد سپاه پاسداران سازمان شدم و دانشجوی تحکیم وحدت آن زمان بودم و اولین جنگ من همراه شهید چمران بود. آخرین فیلم‌هایی که از شهید چمران باقی مانده است توسط من تهیه شده، یعنی ۱۵ روز بعد از اینکه من از دهلاویه برگشتم وی شهید شد. من در همه عملیات‌های بزرگ از جمله فتح‌المبین و مرصاد و بیت‌المقدس حضور داشتم.
پس کاملا در جریان عملیات بیت‌المقدس هم بودید؟
تنها گروه کامل تصویربرداری گروه ما بود؛ محمد داوودی از فیلم‌برداران بسیار خوب بود که به اتفاق او در کنار نیروهای سپاه و ارتش کار می‌کردیم و از سه روز قبل از شروع عملیات تا سه روز بعد از فتح خرمشهر در آنجا حضور داشتیم.
روحیه رزمندگان چطور بود؟
استثنایی بود؛ آن‌ها انسان‌های استثنایی بودند و قطعا در طول تاریخ خواهند بود، به نظر من رزمندگانی که در فتح خرمشهر بودند مافوق انسان‌های معمولی بودند.
روحیه مردم چطور بود؟
مردم بودند که فرزندانشان در این عملیات شرکت کردند و همین باعث شد که یک کار محیرالعقولی انجام شود و در طول تاریخ دنیا و تاریخ جنگ‌های نظامی باقی بمانده همه این‌ها به خاطر ویژه بودن مردم ما بود. همه ملت جنگیدند، نه تنها ملت بلکه بچه‌ها نیز متاثر از پدر و مادر‌ها در خرمشهر حضور داشتند و در حقیقت خرمشهر را نگاه مردم بزرگ ایران آزاد کرد.
آن زمان بحث‌های متفاوتی در مورد شرایط فرهنگی- اجتماعی مطرح بود حتی قبل از آزادسازی خرمشهر نیز شاهد شرایط خاصی در این زمینه بودیم، فضای فرهنگی- اجتماعی قبل و بعد فتح خرمشهر را برایمان ترسیم کنید؟
خرمشهر تنها یک سرزمین با وسعت ۵۰ کیلومتر نیست بلکه یک نماد است که ما در عملیات بیت‌المقدس آن را آزاد کردیم. همان طور که در تاریخ بشر و ملت‌های مختلف نماد‌ها و خاطراتی وجود دارد، خرمشهر نیز نقطه اوج پیروزی ملت ایران در جنگ بود؛ آن هم جنگی که تنها عامل آن انسان اجیر شده‌ای مانند صدام نبود، بلکه تمام دنیا علیه ما می‌جنگید. شواهد تایید کننده این ادعا بود، هواپیما‌ها و موشک‌های روسی و فرانسوی، ایرباس‌های آمریکایی، رادارهای رازیت اسرائیلی و در نهایت مزدوران نظامی از ۱۶-۱۵ کشور دنیا که بسیاری از آن‌ها توسط رزمندگان ما به اسارت در آمده بودند. این‌ها همه برای نابود کردن انقلاب با هم اجماع کرده بودند اما ما توانستیم خرمشهر را بگیریم تا دنیا ناامید شود در حقیقت ناامیدی دنیا بزرگترین نقطه اوج پیروزی ماست.
ما در عملیات‌های دیگر کارهای بسیار بزرگی انجام دادیم اما حقیقتا آزادی خرمشهر نماد پیروزی ملت ایران است. در تسخیر فاو و عملیات فتح‌المبین هم رزمندگان ما کار بزرگی انجام دادند؛ کارهای بزرگتری به لحاظ سوق‌الجیشی و استراتژیک انجام دادیم به طوری که در مساله آزادسازی خرمشهر، دنیا معتقد بود ما توان آزاد کردن آن را نداریم اما ما نشان دادیم که می‌توانیم به فرمان امام (ره) که گفتند خرمشهر باید آزاد شود این قطعه از سرزمین خودمان را آزاد کنیم و وقتی خرمشهر آزاد شد، امام گفت: خرمشهر را خدا آزاد کرد و این گونه اراده ملت را به اراده الهی پیوند داد.
خرمشهر، خرمشهر نبود، جایی بود که خون همۀ جوانان ما در آن ریخته شده بود؛ شما جنگ را ندیدید و نمی‌توانید آن را درک کنید. من در خرمشهر چند تن از دوستان خوبم را از دست دادم؛ خون همه مردم ایران از اردبیل و سیستان و بلوچستان تا اصفهان و خراسان، همه و همه با هم در خرمشهر با هم آمیخته شد، امروز یک اصفهانی هم می‌گوید، خرمشهر شهر من است. نام خرمشهر از نظر من «خداشهر» است، خرمشهر تنها متعلق به استان خوزستان نیست بلکه به همه ایرانیان تعلق دارد.
خاطرم هست آخرین باری که به خرمشهر سفر کردم متوجه شدم که در بین مسافرانی که از تهران به خرمشهر آمده بودند، عروس و دامادی حضور داشتند که آن داماد نیز در خرمشهر به شهادت رسید و همان جا دفن شد. در خرمشهر فرزندی در آغوش مادر به شهدا رسید و چون نتوانستند آن دو را از هم جداکننده هر دو را با هم به خاک سپردند و این‌ها همگی از اتفاقات عجیبی است که در خرمشهر رخ داد و به حق است که خرمشهر را «خداشهر» بدانیم.
خرمشهر را خدا آزاد کرد و متعلق به همه‌ای مردم ایران است.
مهم نیست که به خرمشهر رسیدگی نشده و به محل تجاری سابق تبدیل نشده مهم نیست، مهم این است که خرمشهر به خوبی در دل مردم ایران جا دارد.
تفاوت تاثیر اجتماعی قبل و بعد فتح خرمشهر چه بود؟
قبل از جنگ، خرمشهر یک بندر تجاری معروف بود اما بعد از آن خرمشهر به نمادی از مقاومت شهرت گرفت و اگر نتوانسته است موقعیت قبلی خود را احیا کند، امروز یک مکان مقدس شناخته می‌شود. مقام معظم رهبری می‌فرماید: «یقین بدانید شلمچه یکی از درهای بهشت است چون در آنجا نمی‌دانید چه جوانانی از دست رفتند و چه حماسه‌هایی آفریده شد.» شلمچه به خرمشهر چسبیده است، خرمشهر امروز یک شهر نیست، یک نماد است، اگر بتوانیم آن را احیاء کنیم و همیشه حفظ کنیم به عنوان یک یادگاری زیبا از جنگ باقی خواهد ماند.
برای احیا کردن این نماد چه باید کرد؟
در مورد جنگ کوتاهی کردیم؛ باید بتوانیم ارزش‌های جنگ و دفاع مقدس را احیاء کنیم تا نمونه تبارک الله احسن الخالقین را در جبهه‌ها ببینیم. در دفاع مقدس مانند جنگ جهانی دوم نجنگیدند، ما قصد نداشتیم کشوری یا سرزمینی را بگیریم بلکه برای دفاع از جوانان امروز و ناموسمان جنگیدیم، ما همه چیز خود را برای حفظ ناموس گذاشتیم.
این نگاه و عقیده قلبی چقدر ارزش دارد؟
ارزش آن خیلی بالا است، نگاه ملی و مذهبی داریم باید روی هم بگذاریم تا بدانیم کسانی مملکت را حفظ کرده‌اند که به قول مقام معظم رهبری طی دو سده گذشته تنها جنگی بوده که صورت گرفته اما یک وجب هم از خاک ایران از آن جدا نشده است. والا قراردادهای ترکمنچای و… نصف کشور را بخشیدند و رفتند. تنها جایی که ملت غیرت به خرج داد و توانست مملکت را حفظ کند همین جنگ ۸ ساله بود و این یک ارزش است که می‌تواند آینده ما را تضمین و بیمه کند و به دنیا بفهماند که این ملت، چگونه ملتی است، حاضر است در دفاع سرزمین از جان خود بگذرد و ارزش بسیار بزرگی را برای کشور به ارمغان بیاورد.
با گذشت این همه سال از پایان جنگ و فتح خرمشهر همچنان شاهد هستیم که شرایط زندگی و معیشت مردم خرمشهر اسفناک است چرا تا به امروز برنامه مدون و نتیجه بخشی برای اصلاح امور این شهر و ساکنین آن انجام نشده است؟
من به این شدت این نظر را نمی‌پذیرم؛ ارزش خرمشهر بیش از این حرف‌هاست شکی هم نیست ولی این نیست که نظام نخواسته باشد که به آن رسیدگی کند. متاسفانه به دلیل نبود خیلی از برنامه‌ها و عدم انجام برخی کار‌ها باعث این مشکل شده که بسیاری از این مسائل به مدیریت داخلی خرمشهر و آبادان بر می‌گردد والا دولت بودجه لازم را اختصاص داد اما این بودجه به خوبی مدیریت نشد است. در دوره‌ای ستاد بازسازی حدود ۲۵۰ میلیارد تومان در خرمشهر هزینه کرد اما برخی مشکلات اجرایی مانع آن شد که خرمشهر بتواند به رونق قبلی خود برگردد. مشکلات مرزی، لای‌روبی رودخانه‌ها که هزینه سنگینی را به دنبال دارد از جمله مشکلات این شهر است.
ما نتوانستیم خرمشهر را حداقل در مقابل کشورهای جنوب خلیج‌فارس به عنوان نماد شهر موفق معرفی کنیم و این ایراد به نظام اسلامی وارد است. به نظر من مساله معیشتی و احیای اقتصادی خرمشهر و آبادان اگر خوب صورت می‌گرفت شاهد بسیاری از مشکلات فرهنگی در خرمشهر نبودیم. وقتی معیشت نباشد و بیکاری اوج بگیرد، اعتیاد و مسائل اخلاقی – روانی به وجود می‌آید اصل ماجرا خرمشهر این است که ما باید بتوانیم در آنجا احیای اقتصادی انجام دهیم.
بحث احیای اقتصادی تا به حال صورت گرفته است؟
اقدامات بسیاری صورت گرفته است امیدواریم به نتیجه برسد دولت هم تلاش‌های زیادی انجام داده البته خود مردم و نیروهای قدیم خرمشهر که انگیزه بیشتری دارند نیز باید فعال‌تر باشند ولی متاسفانه بسیاری از آن‌ها در خرمشهر نیستند.
سخن پایانی شما به عنوان خبرنگاری که در آزادسازی خرمشهر حضور داشتید چیست؟
امیدوارم با عشق به انقلاب و ارزش جنگمان چشمانم را بر این دنیا ببندم، فکر می‌کنم این ارزش، بزرگترین ارزشی است که برای انسان باقی می‌ماند یعنی برای ما که جنگ را شاهد بودیم و دوستانمان را در آنجا از دست دادیم. ملت ایران بسیار با غیرت بوده و خوب جنگیده است و امیدوارم بتواند این غیرت را حفظ کند چون این غیرت همان غیرتی است که حضرت سیدالشهدا و خانواده‌شان داشت و ما خوشحالیم که می‌گوییم پیروان آن‌ها هستیم.
نظر شما :