انتشار اسناد محرمانه گروگان‌گیری در المپیک مونیخ
ایزابل کرشنر/ ترجمه: عباس زندباف
اما حملهٔ آلمانی‌ها با شکست مواجه شد و در ساعات اولیه ۶ سپتامبر گروگان‌ها در بالگردی که حبس شده بودند ظاهراً به ضرب گلولهٔ یکی از گروگان‌گیران از پا در آمدند و فلسطینی‌ها پس از این کار، بالگرد را با نارنجک منفجر کردند. یک افسر پلیس آلمان هم جان خود را از دست داد. در آن شب طبق سندی که در گذشته محرمانه بود، زوی زمیر، رییس موساد که شاهد شکست عملیات نجات بود به گلدا مایر، نخست‌وزیر و سایر مقامات بلندپایهٔ اسرائیل گفت: «حتی حداقل تلاش را برای نجات جان گروگان‌ها انجام ندادند. حتی حداقل خطر کردن را برای نجات افراد خودشان و افراد ما انجام ندادند.»
اکنون برای نخستین بار، این اسناد و ده‌ها سند محرمانه‌تر راجع به کشته شدن ورزشکاران اسرائیلی در دسترس عموم قرارگرفته است؛ اسنادی که چهل سال در بایگانی دولتی اسرائیل، محل نگهداری بسیاری از اسرار اسرائیل و خاطرات جمعی، در جعبه‌های مقوایی جا خوش کرده بودند. این اسناد به مناسبت چهلمین سالگرد گروگان‌گیری در المپیک مونیخ منتشر شده‌اند.
چند روز بعد از انتشار اسناد، دولت اسرائیل با اتکا به سر و صدایی که پرونده‌های مونیخ به راه انداخته بود خبرنگاران را به گشتی نادر در بایگانی‌های ملی اسرائیل دعوت کرد. کارکنان بایگانی سهولت استفاده از اسناد را به نمایش گذاشتند و سعی کردند حالت پر رمز و راز این نهاد را برطرف کنند اما خبرنگاران اجازه نداشتند چیزی در مورد این بایگانی منتشر کنند.
گشت از ساختمانی بی‌ابهت و دارای قرائت‌خانهٔ عمومی در ناحیه‌ای از اورشلیم آغاز شد که به خاطر فروشگاه‌های ارزان‌فروش، مغازه‌های اسباب و اثاثیه و تعمیرگاه‌های خودرو شهرت دارد. سپس خبرنگاران را تحت‌الحفظ با مینی‌بوس به ساختمان بدون علامت و نشانه‌ای بردند که حاوی اسناد بود، به کسی هم چشم‌بند نزدند.
در این ساختمان جعبه‌هایی حاوی حدود ۳۰۰ میلیون سند را درون قفسه‌های فلزی خاکستری رنگ تلنبار کرده بودند که اگر آن‌ها را پشت سر هم می‌گذاشتند صفی به طول حدود ۴۵ کیلومتر درست می‌شد. قدمت برخی از اسناد این بایگانی که در سال ۱۹۴۹ تاسیس شده به دوران قبل از تاسیس اسرائیل می‌رسد که دفترکل ثبت احوال دوران حاکمیت عثمانی‌ها از جملهٔ آن‌ها است.
دست‌نوشته‌ها یا خاطرات روزانهٔ آدولف آیشمن مقام بلندپایهٔ آلمان نازی که در ساماندهی هولوکاست دست داشت از جمله اسنادی جدیدتری بودند که از بایگانی بیرون آوردند و به بازدیدکنندگان نشان دادند. آیشمن دو سال در اسرائیل زندانی بود و پس از محاکمه در سال ۱۹۶۲ اعدام شد. به گفتهٔ یوسی کوهن رییس این بایگانی، خانوادهٔ آیشمن هم مدعی مالکیت خاطرات وی شده بودند ولی فقط رونوشتی از خاطرات را به آن‌ها دادند.
کوهن همچنین جعبه‌ای حاوی هفت‌تیر برتا متعلق به ییگال امیر را به بازدیدکنندگان نشان داد، همان هفت‌تیری که در سال ۱۹۹۵ اسحاق رابین، نخست‌وزیر اسرائیل با شلیک آن از پای درآمد. گلوله‌های بیرون کشیده شده از جنازهٔ رابین هم در این جعبه قرار داشت، گلوله‌هایی که هاگای، برادر امیر دستکاری کرده بود تا کشنده‌تر شوند.
این بایگانی دولتی تحت حمایت دفتر نخست‌وزیری است ولی از آن دستور نمی‌گیرد و طبق قانون مصوب سال ۱۹۵۵ صورت‌جلسهٔ نشست‌های عادی هیات دولت تا ۳۰ سال جزو اسناد محرمانه طبقه‌بندی می‌شود. این مدت برای اسناد مربوط به امور و نشست‌های امنیتی هیات دولت ۵۰ سال است و برای اسناد مربوط به نهادهای اطلاعاتی یا امور شخصی افراد هم ۲۰ سال دیگر اضافه می‌شود.
البته در مورد اسنادی که به امنیت اسرائیل یا روابط خارجی آن لطمه نمی‌زنند می‌توان درخواست داد که زود‌تر از موعد از حالت محرمانه خارج شوند که پس از مشورت با نهادهایی که اسناد مورد نظر به آن‌ها مربوط می‌شود در مورد چنین درخواست‌هایی تصمیم‌گیری می‌شود.
روتی آوراموویتس، کار‌شناس بایگانی می‌گوید نمی‌خواهیم به صورت منفعل از اسناد تاریخی حفاظت کنیم بلکه دوست داریم عموم مردم که ارباب رجوع ما هستند از مطالب این اسناد آگاه شوند و از آن‌ها استفاده کنند.
متصدیان بایگانی در تکاپوی پیش بردن طرح بزرگ پویشگری (اسکن) هستند تا عموم مردم بتوانند با یک تلنگر ماوس به اسناد غیرمحرمانه دسترسی یابند. در وبگاه این بایگانی هم نشانی‌های صفحهٔ فیس‌بوک، یوتیوب و وبلاگ آن هم درج شده که گامی دیگر در از بین بردن شهرت نوگرا نبودن این نهاد است.
اما گشودگی نیز محدودیت‌های خاص خود را دارد. یاکوف لوزوویک، کار‌شناس ارشد بایگانی می‌گوید حتی اگر مدت محرمانه بودن سند خاصی به پایان رسیده باشد و به لحاظ فنی قابل انتشار باشد «ممکن است آن را بخوانیم و تصمیم بگیریم که انتشار نیابد.»
در مورد اسناد گروگان‌گیری المپیک مونیخ نیز متصدیان بایگانی می‌گویند که دفتر نخست‌وزیری با درخواست غیرمحرمانه شدن زود‌تر از موعد صورت‌جلسهٔ نشست‌های امنیتی هیات دولت در آن هنگام مخالفت کرد. به گزارش روزنامهٔ معروف یدیعوت احرونوت، انتشار بقیهٔ اسناد المپیک مونیخ پس از ماه‌ها مذاکره بین این روزنامه، متصدیان بایگانی و دفتر نخست‌وزیری صورت گرفت و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل به علت آنکه شاید انتقاد شدید از آلمان که در اسناد آمده، باعث آسیب دیدن روابط اسرائیل با آلمان شود با غیرمحرمانه شدن زود‌تر از موعد بحث‌های امنیتی هیات دولت مخالفت کرده بود.
اما به گفتهٔ یکی از مقامات دفتر نخست‌وزیری اسرائیل که اختیارات لازم برای بحث علنی راجع به این موضوع را نداشت، تصمیم مبنی بر رعایت مقررات مربوط به انتشار اسناد المپیک مونیخ ناشی از ملاحظات دیپلماتیک نبوده است. آلمان اسناد خود راجع به ماجرای المپیک مونیخ را در دسترس عموم قرار داده و مجلهٔ آلمانی اشپیگل هم افشاگری‌هایی در این مورد کرده، به طوری که به تازگی مقاله‌ای راجع به این اسناد منتشر کرده است که نشان می‌دهد آلمان سال‌ها پس از واقعۀ مونیخ نیز تماس‌های پنهانی خود با سازمان‌دهندگان فلسطینی این عملیات را حفظ کرده است.
برای بسیاری از اسرائیلی‌ها رفتار مقامات آلمان که در اسناد ۱۹۷۲ منعکس شده و اسرائیل اجازهٔ انتشارشان را داده به خودی خود ناخوشایند است. در کنار برخی بحث‌ها و گزارش‌های داغ که در مورد کوتاهی‌های نهادهای اطلاعاتی اسرائیل و قصورشان در حفاظت از ورزشکاران مطرح شده است، این اسناد جزییات ارتباطات پراضطرابی را برملا می‌کند که در بحبوحهٔ ماجرا شکل گرفته بود، برای مثال رایزنی‌هایی با مقامات آمریکایی برای تعویق یا لغو المپیک صورت گرفته بود.
یکی از پیام‌هایی که سفارت اسرائیل در بن ارسال کرده بود و به تازگی از بایگانی بیرون آمده است، موضوع تحریک‌کنندهٔ دیگری را مطرح می‌کند که راجع به اسرار دیگری است نه چند و چون عملیات مونیخ. طبق این سند خبرساز، کمیتهٔ المپیک و مقامات آلمان غربی در آغاز تصمیم نداشتند بازی‌ها را متوقف کنند تا مبادا در عملیات پلیس وقفه‌ای ایجاد شود و همچنین به خاطر آنکه «تلویزیون آلمان برنامهٔ دیگری نداشت که پخش کند.»
منبع: نیویورک تایمز
نظر شما :