سریال‌های ترکی تاریخ را چگونه روایت می‌کنند؟/ شاه ایران به دنبال ترور سلطان عثمانی
چند سالی است که با شکل‌گیری سیاست عثمانی جدید در ترکیه، این کشور شاهد سریال‌هایی درباره دوره عثمانی است که قرن‌ها در این منطقه حکومت می‌کرده است. سریال‌هایی چون «حریم سلطان» و «سرزمین عثمانی‌ها» از این قبیل سریال‌ها است که علاوه بر پخش در ترکیه در کشورهای عربی نیز دوبله و پخش می‌شود و در آن‌ها تلاش می‌شود عثمانی‌ها عادل و مردمی معرفی شوند.
به نوشته پایگاه خبری النشره، جدید‌ترین سریال ترکی که این روز‌ها در لبنان به نمایش درآمده سریال «سرزمین عثمانی‌ها» است که تلاش کرده چهره‌ای عادل از جمال پاشا ارائه دهد که اعراب را به سمت دمکراسی هدایت می‌کند! این سریال دارای سه شخصیت محوری به نام‌های «قاسم آغا»، خواهرش «شذا» و «مراد آغا» مسئول سابق حراست سلطان عثمانی است.
در این سریال از یک طرف «سلطان احمد» پادشاه عثمانی تلاش می‌کند عدالت را در سرزمین عثمانی‌ها برقرار کند و زندگی راحتی را ایجاد کند اما بدون اطلاع، جوانی مریض را به ریاست دستگاه امنیتی خود گماشته است. این جوان مریض کسی جز «قاسم آغا» نیست که به همراه خواهرش از سوی شاه ایران مامور هستند تا سلطان عثمانی را از تخت به زیر بکشند و یا اینکه کاری کنند که سلاطین بعدی عثمانی از نسل او نباشند.
قاسم آغا کسی است که به خاطر آنکه در کودکی شاهد اعدام پدرش بوده کینه انتقام از سلطان عثمانی را دارد و به همراه خواهرش با حمایت شاه ایران به دنبال این امر است. سریال «سرزمین عثمانی‌ها» به درگیری قاسم آغا و خواهرش از یک طرف و مراد آغا می‌پردازد؛ مراد آغا نیز فردی است که به خاطر نگرانی‌های همسرش سلاح را کنار گذاشته و از ریاست دستگاه امنیتی سلطان عثمانی کناره گرفته است.
اما پس از مدتی سلطان مراد را به خدمت فرا می‌خواند و از او می‌خواهد تا درباره برهم‌زنندگان امنیت تحقیق کند که در این مسیر اسرار گروه «روباه سرخ» به ریاست قاسم آغا فاش می‌شود و در نهایت پس از بار‌ها کودتا علیه سلطان چون پدرش سر بر باد می‌دهد.
ترکیه به دنبال چیست؟
ظاهراً استراتژی جدید دولت ترکیه، بزرگنمایی از «کمالات» و نقش مثبت این سلسله و نشان دادن تصویری روحانی از شاهان سفاک و اهالی قصر او دارد (به طور مثال، در سریال حریم سلطان، عمده افراد دربار مانند سلطان سلیمان، خرم، والده سلطان و... به عنوان افرادی با خصائص مثبت نشان داده می‌شوند).
این در حالی است که عثمانی‌ها به دلیل کشتارهای میلیونی در کشورگشایی‌های خود و کشتارهای خانوادگی برای رسیدن بر تخت (مانند کشتن برادران و فرزندان در دوران سلطان سلیمان) مشهور هستند.
اگر از استفاده حساب شده و حرفه‌ای از «جاذبه‌های هنری» توسط کارگردانان این سریال بگذریم، تحریف شدید تاریخ در سریال «حریم سلطان» که چهره‌ای عادل از سلطان به نمایش گذاشته و باعث «همزادپنداری» مخاطب با سلطان می‌شود، در حالی است که یکی دیگر از مظاهر ضعف دولت سلیمان، شرکت نکردن وی در جلسات دیوان و فاصله گرفتن او از مشکلات اقتصادی – اجتماعی بود که دشواری‌های ناشی از آن سبب بر آشفتن مردمانی در بخش‌های اروپایی و آسیایی شد.
در حالی که «حریم سلطان» مدعی یک سلطانی دل رحم با همه خصائص و خصائل مثبت است، اما او کسی است که با حمایت‌های سولگلی‌اش خرم‌سلطان، فرزندش مصطفی را کشت! «خرم» با کمک رستم پاشا، وزیر مقتدر دربار عثمانی موجبات قتل شاهزاده مصطفی و پسر شیرخوارش را فراهم کرد. مصطفی را با تهمت به همدستی با ایرانیان علیه عثمانی متهم کردند و او را کشتند!
مصطفی در سن سی و هشت سالگی مقام فرماندهی ناحیهٔ آماسیه را برعهده داشت و مورد علاقهٔ خاص سپاهیان و مورد حسادت شاهزادگان دیگر بود اما در اثر نفوذ و بدگوئی خرم‌سلطان از چشم پدر افتاده بود. صدراعظم رستم پاشا به سلیمان طوری وانمود کرد که مصطفی قصد غصب قدرت او را دارد و توانست فرمان قتل او را از سلیمان بگیرد. چند روز بعد از کشته شدن مصطفی، پسر دیگر سلطان سلیمان به نام شاهزاده جهانگیر (۱۵۵۳–۱۵۳۱ میلادی)، بر اثر علاقه شدید به مصطفی درگذشت و پسر مصطفی بنام محمد نیز برای آنکه بعد‌ها به خونخواهی پدر برنخیزد مسموم شد و به قتل رسید.
از سوی دیگر، حملات متعدد سلاطین این سلسله به ایران (که البته با اقدامات تحریک‌آمیز شاه اسماعیل) باعث کشتن و تبعید هزاران ایرانی شد. پس از این جنگ، باختر و شمال باختری ایران که شامل آذربایجان و تمام کردستان تا همدان بود، از ایران جدا شد و به دست عثمانی افتاد. این مناطق تا پیش از زمان شاه عباس کبیر از ایران جدا بود اما شاه عباس توانست بخشی از مناطق کردستان را با جنگ پس بگیرد. همچنین سپاه عثمانی شهر تبریز را نیز تصرف کرد اما به دلیل کمبود آذوقه مجبور به بازگشت شد و حکومت نوپای صفویه از نابودی حتمی نجات یافت.
اعتراضات در ترکیه به خاطر «حریم سلطان»
پخش سریال حریم سلطان، انتقادات و اعتراضاتی را در کشور ترکیه برانگیخت. تعجب برخی از بینندگان به آنچه ارائهٔ تصویری «نامحترمانه»، «شرم‌آور»، و «خوش‌گذران» از شخصیت تاریخی سلطان سلیمان می‌خواندند واکنش نشان دادند.
شورای عالی رادیو و تلویزیون ترکیه ادعا کرد که بیش از ۷۰٬۰۰۰ شکایت دربارهٔ این سریال دریافت کرده است و به شو تی‌وی اخطار داد تا به خاطر نمایش نادرست «حریم خصوصی یک شخصیت تاریخی» به صورت عمومی عذرخواهی کند.
رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، نمایش این سریال را به دلیل «بد جلوه دادن تاریخ ترکیه به نسل جوان» کشور محکوم کرد. تعجب گروه‌های کوچک اسلام‌گرا و ملی‌گرا به نشانهٔ اعتراض مقابل استودیوی شو تی‌وی تجمع کردند اما سریال همچنان مخاطبان و علاقه‌مندان فراوانی دارد.
منبع: انتخاب
نظر شما :