گاهشمار جنگ جهانی اول در ایران
تورج اتابکی، پژوهشکده بین‌المللی تاریخ اجتماعی، آمستردام
۹ مرداد ۱۲۹۳- آغاز جنگ جهانی، حمله آلمان به روسیه
۱۲ مرداد ۱۲۹۳- حمله انگلستان به آلمان
۲۵ مرداد ۱۲۹۳- انتصاب مستوفی‌الممالک، سیاستمدار باتجربه و مورد احترام به ریاست وزرایی
۲۷ مرداد ۱۲۹۳- اعلام بی‌طرفی آمریکا از سوی وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور آمریکا
۹ آبان ۱۲۹۳- اعلام بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی از سوی احمدشاه قاجار
۹ آبان ۱۲۹۳- ارتش انگلیس مرکب از سربازان انگلیسی و هندی در جنوب ایران پیاده شدند. هدف اعلام شده، حفظ امنیت میدان‌های نفتی و پالایشگاه آبادان است
۱۲ آبان ۱۲۹۳- ممنوعیت صدور مواد غذایی به خارج از کشور به علت شیوع قحطی
۱۶ آبان ۱۲۹۳- اعلام آمادگی روستاییان خوزستان برای مقابله با ارتش انگلیس برای دفاع در مقابل نیروهای انگلیسی
۳۰ آبان ۱۲۹۳- انگلیسی‌ها بصره را به تصرف خود درآوردند
۱۳ آذر ۱۲۹۳- افتتاح دوره سوم مجلس شورای ملی در تهران
سال ۱۹۱۵:
دی ۱۲۹۳- انتقال کارکنان اروپایی شرکت نفت ایران و انگلیس از اهواز و آبادان به خرمشهر برای محافظت از آنان در مقابل نیروهای عثمانی و عشایر مخالف
۱۱ دی ۱۲۹۳- حمله نیروهای عثمانی به بصره
۱۱ دی ۱۲۹۳- تجاوز عثمانی به خاک ایران
۱۲ دی ۱۲۹۳- تصرف تبریز و ارومیه توسط ارتش عثمانی
۲۴ دی ۱۲۹۳- عزیمت واسموس آلمانی به بوشهر جهت تبلیغ و تحریک خوانین عشایر علیه متفقین
۲۸ دی ۱۲۹۳- انعقاد پیمان ۱۹۱۵ میان روسیه و انگلستان با موضوع تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ و تحمیل هزینه‌های ارتش متفقین به ایران
۴ بهمن ۱۲۹۳- تهاجم ارتش روسیه به ایران و استقرار قوای آن کشور در مرزهای شمالی
۶ بهمن ۱۲۹۳- درگیری سپاه روس و عثمانی در تبریز و ارومیه
۸ بهمن ۱۲۹۳- شکست سپاه عثمانی از قوای روس و تصرف آذربایجان به دست روس‌ها
۱۶ بهمن ۱۲۹۳- قطع صدور نفت و تخریب انبارهای شرکت نفت توسط اعراب باوندی
۲۵ بهمن ۱۲۹۳- انتصاب محمدحسن میرزا ولیعهد به فرمانفرمایی آذربایجان
۳ اسفند ۱۲۹۳- تلاش امیر حشمت برای ورود به کرمانشاهان در راس عشایری که از در مخالفت با متفقین برآمده‌اند
۱۲ اسفند ۱۲۹۳- درگیری و جنگ عشایر مخالف انگلستان با اعراب تحت فرمان شیخ خزعل
۱۷ اسفند ۱۲۹۳- اقدام نیروهای انگلیسی به بازداشت کنسول آلمان در بوشهر و تلاش ناموفق برای دستگیری واسموس
۲۰ اسفند ۱۲۹۳- استعفای مستوفی‌الممالک از ریاست وزرایی و صدور فرمان انتصاب میرزا حسن‌خان مشیرالدوله به این سمت
اسفند ۱۲۹۳- پیشرفت کار شرکت نفت و حفر چاه‌های جدید نفتی در خوزستان علیرغم جنگ جهانی
۹ فروردین ۱۲۹۴- فتوای جهاد علمای شیعه نجف علیه نیروهای متفقین
۱۰اردیبهشت ۱۲۹۴- استعفای مشیرالدوله از مقام ریاست وزراء
۱۲اردیبهشت ۱۲۹۴- نخست‌وزیری عین الدوله
۲۱ خرداد ۱۲۹۴- حمله عشایر تنگستان به واحد نظامی انگلیس در بوشهر
۱۱ تیر ۱۲۹۴- استعفای عین‌الدوله
مرداد - شهریور ۱۲۹۴- حملات عشایر تنگستان و گروه رئیسعلی دلواری به مواضع نیروی نظامی انگلستان
۵ مرداد ۱۲۹۴- مستوفی‌الممالک باز به ریاست وزرایی منصوب می‌شود
۱۳ مرداد ۱۲۹۴- حرکت سربازان روس به سوی تهران
۱۹ مرداد ۱۲۹۴- اشغال بوشهر توسط ارتش انگلیس و خلع سلاح ژاندارمری
۲۱ مرداد ۱۲۹۴- حمله نیروهای انگلیس به روستای دلوار و منهدم ساختن آن روستا
۱۱ شهریور ۱۲۹۴- کشته شدن رئیسعلی دلواری به دست نیروهای انگلیسی
۹ آبان ۱۲۹۴- تصویب قانون سربازگیری
۱۴ آبان ۱۲۹۴- افزایش قیمت گندم و شیوع قحطی در سیستان به علت خرید غله توسط ارتش انگلستان
۲۰ آبان ۱۲۹۴- تاسیس کمیته دفاع ملی. آغاز مذاکرات مجلس برای انتقال پایتخت از تهران به اصفهان
۲۳ آبان ۱۲۹۴- انصراف احمدشاه از انتقال پایتخت از تهران به اصفهان
۱۵ آذر ۱۲۹۴- آغاز محاصره الکوت در بین‌النهرین از سوی نیروهای عثمانی
۲۲ آذر ۱۲۹۴- انحلال مجلس شورای ملی
۲۶ آذر ۱۲۹۴- تصرف ساوه توسط ارتش روسیه و عزیمت کمیته دفاع ملی از قم به اصفهان
۱ دی ۱۲۹۴- استعفای مستوفی‌الممالک و انتصاب عبدالحسین میرزا فرمانفرما به ریاست وزرایی
سال ۱۹۱۶:
۱۴ دی ۱۲۹۴- تصرف قم و کاشان توسط ارتش روس
۱۴ دی ۱۲۹۴- حرکت کمیته دفاع ملی از اصفهان به کرمانشاه
۱۵ دی ۱۲۹۴- نبرد قوای ملی ایران (کمیته دفاع ملی) با ارتش روس
۲۵ دی ۱۲۹۴- شکست قوای ملی از ارتش روس در درگیری پراکنده غرب کشور
۳ اسفند ۱۲۹۴- عقب‌نشینی کمیته دفاع ملی به قصر شیرین
۴ اسفند ۱۲۹۴- تصرف کرمانشاه آخرین مقر کمیته دفاع ملی در ایران از سوی ارتش روس
۱۰ اسفند ۱۲۹۴- استعفای فرمانفرما از ریاست وزرایی
۱۱ اسفند ۱۲۹۴- ورود نظامیان انگلیس به جنوب و تشکیل تفنگچیان جنوب ایران معروف به «پلیس جنوب»
۱۳ اسفند ۱۲۹۴- انتصاب سپهدار تنکابنی به سمت ریاست وزرایی
۹ اردیبهشت ۱۲۹۵- تسلیم نیروهای انگلیسی تحت محاصره در الکوت به ارتش عثمانی
۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۵- انحلال «کمیته دفاع ملی» در قصر شیرین و تشکیل «هیات مدافعان وطن»
۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۵- لشکرکشی روس‌ها به قصر شیرین
۱۵ خرداد ۱۲۹۵- آغاز شورش اعراب در حجاز
۱۰ تیر ۱۲۹۵- فتح کرمانشاه از سوی ارتش عثمانی و ملیون ایرانی و عقب‌نشینی ارتش روس از آن شهر
۲۰ مرداد ۱۲۹۵- تصرف همدان از سوی ارتش عثمانی
۲۶ مرداد ۱۲۹۵- فرار ارامنه از تهران پس از پخش شایعه ورود ارتش عثمانی به پایتخت
۱۰ شهریور ۱۲۹۵- تشکیل کمیته مجازات
۱۵شهریور ۱۲۹۵- انتشار روزنامه کاوه در برلین
سال ۱۹۱۷:
۲۲۵ بهمن ۱۲۹۵- امضای توافقنامه میان خوانین بختیاری و نمایندگان انگلستان مبنی بر اتحاد آنان با شیخ خزعل و حمایت از منافع نفتی انگلیس در خوزستان
۲۸ بهمن ۱۲۹۵- ترور میرزا اسماعیل‌خان، مدیر انبار غله دولتی
۱۷ اسفند ۱۲۹۵- تشکیل حزب دمکرات آذربایجان به رهبری شیخ محمد خیابانی
۱۷- ۲۰ اسفند ۱۲۹۵- فتح بغداد به دست نیروهای انگلیس
۱۷ - ۲۱ اسفند ۱۲۹۵- انقلاب (فوریه) روسیه و برکناری نیکلای دوم، تزار روسیه از سلطنت
۲۸ اسفند ۱۲۹۵- اعزام هیاتی به سرپرستی سید ضیاء طباطبایی به پتروگراد برای گفت‌وگو با دولت جدید انقلابی
۱۷ فروردین ۱۲۹۶- ورود ایالات متحده به جنگ جهانی با اعلان جنگ به آلمان
۱۰ خرداد ۱۲۹۶- انتصاب علاءالسلطنه به ریاست وزرایی
۱۷ خرداد ۱۲۹۶- ترور میرزا محسن مجتهد از سوی کمیته مجازات
۱۵ تیر ۱۲۹۶- شورشیان عرب به رهبری لورنس عربستان بندر عقبه را تصرف می‌کنند
۱۶- ۱۷ آبان ۱۲۹۶- (انقلاب اکتبر) بلشویک‌ها در پتروگراد قدرت را قبضه می‌کنند
۲۵ آذر۱۲۹۶- الغای تمام عهدنامه‌های تزاری با ایران از سوی بلشویک‌ها
۲ دی ۱۲۹۶- دولت نوپا در روسیه پیمان صلح با آلمان را امضا کرد
سال ۱۹۱۸:
۲۵ دی ۱۲۹۶- کناره‌گیری عین‌الدوله و انتصاب مستوفی‌الممالک به ریاست وزرایی
۸ بهمن ۱۲۹۶- ورود فرستاده دولت نوبنیاد شوروی به تهران
۸ بهمن ۱۲۹۶- غارت شهرهای همدان، سنندج و آذربایجان از سوی قوای باقی مانده ارتش روسیه
۸ بهمن ۱۲۹۶- انتشار قحطی و توزیع دمپختک در میان مردم تهران
۲۹ بهمن ۱۲۹۶- فراخوان وزارت امور خارجه ایران به دولت انگلیس برای تخلیه جنوب ایران از ارتش انگلیس و الغای پیمان ۱۹۰۷
۹ اسفند ۱۲۹۶- تظاهرات مردمی علیه دولت انگلستان در میدان توپخانه تهران
۹ اسفند ۱۲۹۶- توقیف تمام روزنامه‌های تهران و ولایات از سوی دولت
۱۲ اسفند ۱۲۹۶- امضای پیمان صلح «برست لیتوفسک» میان آلمان و شوروی
۱۶ اسفند ۱۲۹۶- انتشار قحطی در کرمانشاه و غارت گسترده نانوایی‌ها
۸ فروردین ۱۲۹۷- شیوع بیماری تیفوس در شمال غرب و غرب ایران
۱۲ فروردین ۱۲۹۷- مبارزه چریک‌های دشتستانی و تنگستانی با ارتش انگلیس در جنوب فارس
اردیبهشت ۱۲۹۷- ورود عشایر قشقایی به شیراز و حمله آن‌ها به نیروی نظامی انگلیس
۱۶ اردیبهشت ۱۲۹۷- تقاضای کمک مالی یهودیان ایران از آمریکا برای پشت سر گذاشتن قحطی
۱ خرداد ۱۲۹۷- قیام عشایر و ایلات فارس علیه قوای انگلیس مستقر در ایران
۲۷ خرداد ۱۲۹۷- گزارش کمک ۱۵۰۰۰ دلاری آمریکا به یهودیان ایران
۱۵ مرداد ۱۲۹۷- دستگیری شماری از اعضای کمیته مجازات
۴ شهریور - ۲۳ شهریور ۱۲۹۶- نبرد باکو، آخرین تهاجم عثمانی‌ها در جنگ
شهریور - مهر ۱۲۹۷- تسلیم بلغارستان و عثمانی و پذیرفتن شکست در جنگ جهانی
آبان ۱۲۹۷- تسلیم اتریش
آبان ۱۲۹۷- ورود هیات آمریکایی به ایران برای کمک به قحطی‌زدگان
۲۲ آبان ۱۲۹۷- اعلام پایان جنگ اول جهانی
۱۰ آذر ۱۲۹۷- تخلیه ایران توسط ارتش عثمانی
۱۹ آذر ۱۲۹۷- نامه دولت انگلیس به دولت ایران مبنی بر به رسمیت شناختن استقلال ایران، قول لغو پیمان ۱۹۰۷ و واگذاری پلیس جنوب به دولت ایران
سال ۱۹۱۹:
۱۴ دی ۱۲۹۷- شیوع طاعون و آنفولانزا در جنوب ایران
۲۷ دی ۱۲۹۷- پیمان ورسای بین متفقین و آلمان: کنفرانس صلح پاریس
اسفند ۱۲۹۷- ارائه دعاوی ایران به کنفرانس صلح ورسای
۱۷ مرداد ۱۲۹۸- امضای پیمان ۱۹۱۹ میان انگلستان و دولت وثوق‌الدوله
سال ۱۹۲۰:
۱۹ دی ۱۲۹۸- نخستین نشست سازمان ملل متفق در لندن
۱۹ فروردین ۱۲۹۹- تصرف تبریز به دست هواداران شیخ محمد خیابانی
۲۸ اردیبهشت ۱۲۹۹- ورود ارتش سرخ شوروی به انزلی و عقب‌نشینی نیروهای انگلیسی از رشت و منجیل
۱۳ خرداد ۱۲۹۹- ورود نیروهای میرزا کوچک‌خان جنگلی به رشت و اعلام حکومت جمهوری سوسیالیستی ایران
خرداد ۱۲۹۹- تشکیل حزب کمونیست ایران
۱ تیر ۱۲۹۹- برپایی نخستین کنگره حزب کمونیست ایران در انزلی
۸ تیر ۱۲۹۹- سرکوب «دلیران تنگستان» و کشته شدن شیخ حسن چاکوتاهی توسط ارتش انگلیسی در جنوب ایران
تیر ۱۲۹۹- به تعلیق درآوردن اجرای پیمان ۱۹۱۹ توسط مشیرالدوله
۱۹ مرداد ۱۲۹۹- پیمان سور بین متفقین و دولت عثمانی مستقر در استانبول امضا شد. این پیمان از سوی کمالیست‌ها به رسمیت شناخته نشد
شهریور ۱۲۹۹- ورود مخبرالسلطنه به آذربایجان با ماموریت سرکوب قیام شیخ محمد خیابانی
۲۲ شهریور ۱۲۹۹- شکست طرفداران خیابانی در تبریز و کشته شدن شخص وی به دست قوای دولتی
۱۸ آذر ۱۲۹۹- اعتصاب ۳۰۰۰ کارگر هندی در منطقه نفتی در اعتراض به شرایط کار و زندگی خود
۱۹ آذر ۱۲۹۹- پیوستن کارگران ایرانی به اعتصاب کارگران هندی شرکت نفت ایران و انگلیس
سال ۱۹۲۱:
۳ اسفند ۱۲۹۹- کودتای رضا خان سردار سپه و سید ضیاء طباطبایی
۲۳ اسفند ۱۲۹۹- اعتصاب کارگران هندی و ایرانی شرکت نفت در آبادان
۱۳ فروردین ۱۳۰۰- اقدام کلنل پسیان به دستگیری قوام‌السلطنه و مصادره اموال وی در خراسان به دستور سید ضیاءالدین طباطبایی
۲۵ اردیبهشت ۱۳۰۰- خروج ارتش انگلیس از ایران
۴ خرداد ۱۳۰۰- عزل سید ضیاءالدین از ریاست دولت و انتصاب قوام‌السلطنه
۱۳ تیر ۱۳۰۰- اعتصاب گسترده کارگری در صنعت نفت ایران
مرداد ۱۳۰۰- تمرد کلنل محمدتقی خان پسیان در مقابل دولت قوام‌السلطنه
۱۷ شهریور ۱۳۰۰- ارتش بلشویک‌ها گیلان را ترک کرد
۹ مهر ۱۳۰۰- شکست نیروی ژاندارم از کردهای قوچان و کشته شدن محمدتقی‌خان پسیان
۱۱ آذر ۱۳۰۰- مرگ میرزا کوچک‌خان جنگلی در برف و کولاک کوه‌های گیلان
منبع: بی‌بی‌سی
نظر شما :