بوی گل افشار- سید محمد صادق خرازی

عظمت و بزرگی نیاز به درک دارد. افشار و دانش ایران‌شناسانه او اجل از معرفی است و به راستی در برابر عظمت اندیشه او عجز و ناتوانی، بهترین پاسخ است.

افشار جوان زیست و برنا درگذشت. همیشه قامتش استوار بود. صداقت و عظمت روح او فارغ از ریاکاری بود. زندگی افشار وقف تولید علم و دانش و حکمت ایرانی گذشت.

افشار مرد بزرگی است. به قول شکسپیر مردان بزرگ، بزرگی را به سه گونه کسب کرده‌اند: بزرگ زادگانی همزاد بزرگی‌اند و نیز به همت تلاش فردی کسب‌کننده بزرگی‌اند و چونان خردمندانی هستند که بزرگی به آنها تحمیل می‌شود. افشار یک چنین مرد خردمندی بود که همه ویژگی‌های بزرگی در او تجلی پیدا کرده بود.

ایرج افشار ثروتمند زاده‌ای است وارث موقوفه مرحوم شادروان دکتر محمود افشار. ولی چونان خردمند و سخاوتمند میراث دار گنج وقف بود که چون حدیث دیگری در یک قرن گذشته، از تلاش‌های سترگ آن پدر و این پسر نمادی کم نظیر مردان دانشور و فرهنگ‌ساز ایران پدیدار گشته است و نمونه بارزی از درخشندگی فکر و عمل در صفات وی تجلی پیدا کرده بود. او سخاوتمندانه به دانش می‌اندیشید و بی بهانه خود را وقف دانش و دانستن و عالم و شاگرد کرده بود.

در چکاچک حملات تند بی خردی ‌ها و نگاه‌ها و برداشت‌های انتزاعی با سختی ودشواری از حکمت ایرانی دفاع کرد.

افشار با دکان‌داری ایران شناسان با بزرگی و گذشت رفتار می‌کرد و هرگزایران شناسی آلوده به افراط و تفریط را بر نمی‌تابد. مجله آینده طی سرمایه هفتاد سال تلاش جدی میراث پدر به رغم نامهربانی حرامیان، سرمایه بزرگی بود و درد و دریغ که طوفان ویران گر تعصب وانحصار این کار بزرگ را متوقف ساخت.

ایران بایست به ایرج افشار افتخار کند و شایسته است تا قدرشناسان نیک طینت به ارج نامه ایرج در ورای فکر و تلاش او اهتمامی ملی ورزند تا حکایت مردان با فضیلت، حدیث ماندگاری خیل مشتاقان دانش و اندیشه گردد.

کتابخانه ملی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران از مرحمت قلمی وقدمی افشار بی بهره نبود و اصولاً در هر سرسرایی که با کتاب هویت پیدا می‌کرد، نشانه ایی از ایرج افشار می‌توان یافت و گویی بوی گل افشار گرفته بود.کارنامه درخشان افشار ستودنی وحیرت آور است. چگونه یک انسان تا این حد، نیک نامی ماندگار از خود باقی گذارد و برشبستان تاریخ علم این سرزمین بدرخشد و از جمله خادمی از خادمان فرهنگ و اندیشه ایران گردد. پدیده نو نگاری در عرصه کتاب شناسی و فهرست نویسی و تصحیح نسخ مرهون فکر بلند و تلاش اوست. ایرج افشار خدمت خلق را عین عبادت می‌دانست و بی بهانه تلاش فیاض وی در عرصه ایران شناسی و ایران پژوهی سرآمد محققان نام آور و ایرانشناسان معاصر است. گویی معارف ایران پژوهی در عمق اندیشه‌هایش برای بسط مطالعات ایران شناسی هویت یافته بود.

شادروان افشار سفیر برجسته فرهنگ ایران بود. کتابخانه‌های جهان مراکز ایران شناسی و حتی شناسی‌هایی که به نحوی به تاریخ وجغرافیا وتمدن وفرهنگ ایران پیوند علمی داشته و دارند نام نامدار ایران شناس ایران پژوه و نگاه ژرف او هویت بخش آن سرا و مرکز می‌شد. علاوه بر عمق اطلاعات و گستره بینش و دانشش درویشی و بی پیرایگی افشار زبانزد عام و خاص بود.

شادروان افشار بسترسازی علمی برای محققان می‌کرد و نسبت به تربیت نسل جوان با ژرف نگری به تربیت مشتاقان امی پرداخت. افشار فارغ از مزد و منت در راه خدا و انسانیت قلم می‌زد. یادش گرامی باد

منبع: روزنامه اطلاعات