سید حسن خمینی: هاشمی تاریخ‌ساز و تاریخ‌نگاری برجسته بود
به گزارش جماران، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسن خمینی در مراسم رونمایی از کتاب‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، گفت: یکی از توفیقات خداوند به من ارادت مستمر به آقای هاشمی بود. اما این ارادت این تلخی هم به جای گذاشته است که در هرجایی حضور پیدا می‌کنیم، یاد خاطره‌ای از ایشان می‌افتیم. ایشان در ایام سالگرد امام در همین سالن برای مهمانان خارجی سخنرانی کردند و زمانی که فیلم کوتاهی از امام پخش شد، شروع به اشک ریختن کرد. باور نمی‌کردیم که آن روزها بگذرد و ما فیلم ایشان را ببینیم؛ ولی این تقدیر الهی است. مهم این است که نام نیکو از آدمی بماند و راه و اندیشه آن بزرگوار در جامعه ما باقی بماند.
یادگار امام سپس به بحث لوازم و آفات خاطره‌نویسی پرداخت و اظهار کرد: قدمت تعارض بین اخبار و روایات یک واقعه به قدمت بشر است، زیرا هر کس از زاویه نگاه خودش مسأله را می‌نویسد.
وی با بیان اینکه تعارض بین نقل‌های یک واقعه امر محتومی است، افزود: آیندگان با این سؤال مواجه هستند که در مقابل این نقل‌های متعارض چه کنند. من فکر می‌کنم برای اینکه جانبی را ترجیح دهیم باید به آفات یک روایت توجه کنیم.
وی ضبط دقیق و فهم عمیق را لازمه بیان هر خاطره خواند و گفت: یکی از بزرگترین آفت‌ها در خاطرات این است که فرد به تمام جوانب امور واقف نیست. در خاطرات امام این‌گونه موارد را داریم که فرد، خاطره‌ای را به دروغ نمی‌گوید ولی پشت پرده آن را نمی‌داند. بنابراین علاوه بر اینکه باید نقل ما دقیق و کامل باشد سومین مسأله این است که نقل قول ما چه مقدار مستقیم است؛ زیرا در ضریب صحت نقل قول مؤثر است.
وی ادامه داد: نکته چهارم این است که راوی در تلقی بی‌طرف باشد. اگر راوی حب و بغض داشته باشد ناخودآگاه با زاویه مسأله را نقل می‌کند. نکته پنجم این است که دسترسی او به موضوع چقدر بوده است. مثلاً برخی از شاگردان به امام بسیار نزدیک بودند اما با واسطه مطالب را نقل می‌کنند.
یادگار امام با تأکید بر اینکه در حوزه بازگویی خاطره یک آفت بزرگ اتکای به حافظه است، گفت: تجربه نشان داده حافظه انسام به شدت خطاکار است و نقل‌هایی که با فاصله بیان می‌شود بسیار با اشکال است. اینکه بازگویی به زبان کیست و چه موقع است، بسیار تأثیر دارد. بسیاری از کسانی که خاطرات امام را نقل می‌کنند، زمانی که جزو دوستان بودند یک جور و زمانی که مخالف بودند جور دیگر مطالب نقل می‌کنند.
وی تأکید کرد: خاطره‌نگاری آقای هاشمی جزو ارزشمندترین و غنی‌ترین منابع تاریخ انقلاب است. او علاوه بر اینکه تاریخ‌ساز انقلاب و از بازیگران اصلی بوده، تاریخ‌نگار برجسته هم هست. آقای هاشمی روزنگاری می‌کرده و ما با یک نقل بی‌شناسنامه مواجه نیستیم چون تاریخ نگارش و بیان خاطره روشن است. آقای هاشمی بسیار مقید بود چیزی که روی کاغذ آورده منتشر شود؛ برای اینکه به شما بگوید یک زمان تلقی و بازگویی یکسانی را بیان می‌کنم.
سید حسن خمینی اظهار داشت: خوشمان بیاید یا نیاید آقای هاشمی از باهوش‌ترین شخصیت‌های سیاسی است؛ لذا درک او از پشت صحنه بسیار دقیق بود. حیف شد که ایشان مفصل‌تر ننوشت اما همین نوشته‌ها خواننده را با یک نویسنده باهوش که می‌شود به فهم او اطمینان کرد مواجه کرده است. خاطرات کسانی که دارای این هوش هستند بسیار اثرگذار است.
وی افزود: نکته بعدی دسترسی آقای هاشمی است که از ابتدای مبارزه یا نفر اول یا جزو دو سه نفر وقایع بوده است. هیچ کسی را در تاریخ ایران سراغ نداریم که مثل آقای هاشمی نامش با انتخابات گره خورده باشد. غیر از یک دوره یعنی دوره دوم آقای خاتمی، در تمام انتخابات‌ها محور بوده است. این حضور نشانگر ذکاوت آقای هاشمی بوده و ارزش خاصی به خاطرات او می‌بخشد که نقل قول‌هایش مستقیم و از آفت و اشتباه خالی است.
یادگار امام با تأکید بر اینکه کار بزرگی توسط ایشان صورت گرفت، اظهار داشت: خاطره‌نگاری روزانه سخت است و آقای هاشمی این کار را تا روز آخر انجام داد. اگر مجموعه نشر آثار ایشان این مجموعه غنی را در اختیار مردم بگذارد ارزشمندترین کارها است.
وی گفت: سخن از تاریخ صرفاً بیان تجربه‌های پیشینیان نیست و درس گرفتن از تجربه‌ها است. ملتی که از تاریخ گذشته درس نگیرد ناگزیر است آن گذشته‌ها را تکرار کند. بنابراین تاریخ را باید گفت، شنید و خواند.
سید حسن خمینی با اشاره به در پیش بودن انتخابات بیان کرد: روزهای انتخابات یکی از گردنه‌هایی است که باید از گذشته درس گرفت و از این حادثه با درک آنچه بر پیشینیان گذشت عبور کنیم.
وی گفت: آقای هاشمی با تاریخ‌نگاری، یکی دیگر از وظایف خود را در قبال جامعه و تمدن ایران انجام داد. آقای هاشمی شجاعت بی‌نظیری داشت و صبرش ریشه در عقل او داشت، چون به دنبال یافتن بهترین نتیجه بود.
سید حسن خمینی در پایان یادآور شد: آقای هاشمی می‌توانست در بزنگاه تصمیم‌های بزرگ بگیرد که یکی از آن‌ها ثبت‌نام در انتخابات سال ۹۲ بود. از شجاعت هاشمی درس بگیریم و قدردان او باشیم که با تاریخ‌نگاری بابی برای ما باز گذاشت که از گذشته فاصله نگیریم.
نظر شما :