عراق مواد شیمیایی را از اروپای غربی و مصر خرید
اسناد ۳ و ۴- برنامه تولید سلاح‌های شیمیایی عراق؛ پیشینه و پیش‌بینی‌ها
تاریخ ایرانی: به تازگی اسنادی از طبقه‌بندی محرمانه سیا (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) خارج شده‌اند که نشان می‌دهند ایالات متحده از استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در طول جنگ با ایران اطلاع داشته و با این وجود کمک‌های نظامی و اطلاعاتی در اختیار صدام حسین می‌گذاشت. «تاریخ ایرانی» بنا به اهمیت این موضوع، ترجمۀ متن کامل همۀ اسناد جدید را منتشر می‌کند؛ این اسناد را وبسایت نشریه فارین پالیسی روز ۲۶ اوت (۴ شهریور) امسال همراه با گزارشی در این باره منتشر کرده است.
در این سند، انتهای همهٔ بندهای متن برچسبی کوچک چسبانده‌اند و چیزی را حذف کرده‌اند که احتمالاً امضای نویسنده برای تأیید و تأکید پایان یافتن آن بند بوده نه چیزی از مطالب سند. به این دسته از حذفیات در ترجمه اشاره نشده است.
***
سند شمارهٔ ۳ [مشاهدۀ اصل سند]
رئیس سازمان اطلاعات مرکزی
واشنگتن دی‌سی ۲۰۵۰۵
شورای ملی اطلاعات
۲۴ فوریهٔ ۱۹۸۴ [۵ اسفند ۱۳۶۲]
یادداشت برای: رئیس سازمان اطلاعات مرکزی
قائم‌مقام رئیس سازمان اطلاعات مرکزی
از: دیوید بی. لاو، افسر آزاد شورای ملی اطلاعات
موضوع: پیش‌بینی‌هایی دربارهٔ استفادهٔ عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران طی شش ماه آینده
۱ ـ سال ۱۹۸۱ عراق برنامهٔ متهورانه‌ای برای تولید جنگ‌افزارهای شیمیایی شروع کرد. مادهٔ شیمیایی اولیه، تدارکات لازم، تجهیزات و تخصص مورد نیاز را با دورنمای رسیدن به مادهٔ خردل و مادۀ متحرک اعصاب از اروپای غربی و مصر خریدند.
۲ ـ برنامهٔ [تولید مادۀ] خردل موفق بود و نتیجه‌اش شد رسیدن به توانایی تولیدی دست‌کم در حجم محدود و همچنین یک موجودی احتمالاً ۷۰ تُنی ماده [خردل] در اواسط سال ۱۹۸۳. برنامهٔ [تولید] مادهٔ محرک اعصاب پس از برنامهٔ [تولید مادۀ] خردل تأخیر داشت و کُند پیش رفت، اگرچه حجم اندکی مادهٔ کُشندهٔ محرک اعصاب تولید و آزمایش شده است.
۳ ـ نخستین مورد استفادهٔ گستردهٔ عراق از یک ماده [شیمیایی] در ژوئیهٔ ۱۹۸۲ بود که از خمپاره‌هایی پُر شده از سی‌اس (گاز اشک‌آور) به نحوی مؤثر برای مقابله با حملهٔ پیاده‌نظام ایران استفاده شد.
۴ ـ نخستین موارد استفاده از مادهٔ خردل در ژوئیهٔ ۱۹۸۳ بود که بنا به گزارش‌ها رئیس‌جمهور صدام حسین اجازهٔ استفاده از آن را داد و [حذف شده] از حدود ۵۰ بمب ۲۵۰ کیلوگرمی پُر شده از مادهٔ خردل و همچنین گاز اشک‌آور برای بازپس‌گیری یک کوهستان استفاده کردند. در اکتبر ۱۹۸۳ در جریان یکی از حملات ایران، فرماندهان عراقی یک بار دیگر از [ماده] خردل استفاده کردند.
۵ ـ بغداد روز سه‌شنبهٔ این هفته تهدید کرد در برابر تهاجمات سنگینی که پیش‌بینی شده به خاک عراق خواهد شد، با سلاح‌هایی تازه مقابله خواهد کرد. [حذف شده] کمابیش قطعی است که عراق متوسل به استفادهٔ گسترده از مادهٔ خردل برای کاستن از فشار تهاجمات [ایران] خواهد شد. به همان اندازه‌ای که این ارزیابی نگران‌کننده است، من همچنین نگران [رخ نمودن] جلوه‌ای دیگر از این وضعیت هستم، یعنی مواجهه با توانایی بالقوه [عراق] برای استفاده از مادهٔ محرک اعصاب از اواخر تابستان امسال.
۶ ـ عراق دو تأسیسات عمدهٔ تولید جنگ‌افزارهای شیمیایی دارد. تأسیسات کوچکتر تولید جنگ‌افزارهای شیمیایی در [منطقه] سلمان پاک است، ۲۰ کیلومتری جنوب بغداد، که احتمالاً کاربری‌اش تحقیقات و توسعه و تولید در حجم کم است. تولید در ابعاد تمام‌وکمال در تأسیساتی بزرگتر نزدیک سامرا اتفاق می‌افتد، هفتاد کیلومتری شمال‌غرب بغداد. این مجتمع قرنطینه است، به لحاظ امنیتی بسیار خوب حفاظت می‌شود، وسعت زیادی دارد و در دست اتمام است. [باقی این بخش حذف شده است.]
۷ ـ [حذف شده] الان مادهٔ خردل در این مکان تولید می‌شود، در نتیجه محتمل به نظر می‌آید که این تجهیزات فرآوری شیمیایی برای تولید ماده‌هایی دیگر هم باشد ــ احتمالاً مادهٔ محرک اعصاب. بنا به برآورد این تحلیلگران، این تجهیزات احتمالاً ظرف شش ماه به بهره‌برداری می‌رسند.
۸ ـ این وضعیت معانی و دلالت‌های بسیاری دارد نظیر:
ــ استفاده از مادهٔ کُشندهٔ محرک اعصاب نقض معنادار و قابل‌توجه [معاهدهٔ بین‌المللی] منع استفاده از جنگ‌افزارهای شیمیایی خواهد بود.
ــ واکنش ایرانی‌ها قابل پیش‌بینی نیست و طیفی دارد از تلاش برای دستیابی خودشان به توانایی تولید جنگ‌افزارهای شیمیایی تا تروریسمی که هدفش «تأمین‌کنندگان» غربی حقیقی یا خیالی [تجهیزات و مواد لازم برای] این توانایی عراق خواهد بود.
ــ دورنمای تأمین مواد [شیمیایی] برای دیگر دولت‌های عرب یا تروریست‌ها توسط عراق.
ــ نگرانی اسرائیل از این ارتقای توانایی‌های اعراب در تولید سلاح (یک حملهٔ پیشدستانهٔ دیگر؟)
[شمارهٔ ۹ کلاً حذف شده است.]
۱۰ ـ اقدامات:
ــ NID [شورای ملی اطلاعات] دارد یادداشتی آماده می‌کند که چندتایی موضوع در این زمینه را پوشش خواهد داد. من نظارت خواهم کرد که این توضیحات و اطلاعات فنی در اختیار مدیران اطلاعاتی مقتضی قرار گیرند.
ــ من همراه NIO/ NESA [افسر مسئول در شورای ملی اطلاعات/ افسر مسئول امور خاور نزدیک و آسیای جنوب‌شرقی] بررسی خواهم کرد که آیا در جامعهٔ جهانی درخواستی [مبنی بر محکومیت عراق] مطرح شده یا نه.
[چند سطر حذف شده]
ــ شما می‌توانید در مورد امکان بالقوهٔ استفادهٔ عراق از مادهٔ محرک اعصاب از اواخر تابستان همین امسال به سیاستگذاران عمده [کشور] هشدار بدهید.
دیوید بی. لاو
***
سند شمارهٔ ۴ [مشاهدۀ اصل سند]
خیلی محرمانه
۱۳ مارس ۱۹۸۴ [۲۳ اسفند ۱۳۶۲]
یادداشت برای: رئیس سازمان اطلاعات مرکزی
قائم‌مقام رئیس سازمان اطلاعات مرکزی
از طریق: رئیس شورای ملی اطلاعات
از طرف: دیوید وای. مک‌مانیس
افسر هشدار شورای ملی اطلاعات
موضوع: جلسهٔ فوریهٔ ۱۹۸۴ از سلسله جلسات هشدار ماهانه
۱ ـ خلاصهٔ مسائل هشدارآمیز اصلی:
رهبری شوروی
اگر می‌خواهیم اقدامات و فعالیت‌های کرملین را دریابیم، نیاز به هوشیاری در جمع کردن اطلاعات درست و غلطی است که از اتحاد جماهیر شوروی دربارهٔ رهبری آن بیرون می‌آید. مؤسسهٔ «نظرسازی آمریکا» موفق شد ما را در مورد وضعیت آقای آندروپوف گمراه کند. اکنون آشکار‌تر شده که انتصاب چرنینکو، تحقق تصمیم‌هایی نهایی شده، حاصل مباحثاتی بوده و اینکه متعاقبش نبرد قدرتی هم درنگرفته است.
ایران ـ عراق
انتظار داریم ایرانی‌ها حمله‌ای گسترده را در اواخر ماه مارس آغاز کنند که مرکزش احتمالاً در جبههٔ بصره خواهد بود. کمابیش قطعاً می‌توان گفت که واکنش عراقی‌ها شامل حملاتی هوایی خواهد بود به اهدافی اقتصادی ــ به‌خصوص جزیرهٔ خارک و کشتی‌های نزدیک بنادر ایران.
بغداد تهدید کرده در برابر تهاجم ایران با سلاح‌هایی تازه مقابله کند. تحلیلگران انتظار استفادهٔ گسترده [عراق] از مادهٔ خردل را دارند؛ نگرانی‌هایی هست که شاید برنامهٔ تولید جنگ‌افزارهای شیمیایی عراق، از اواخر تابستان مواد محرک اعصاب حاصل داده باشد. استفاده از مواد محرک اعصاب، معانی و دلالت‌هایی دارد از جمله شامل نقض عمدهٔ قوانین محدودکنندهٔ [استفاده از] جنگ‌افزارهای شیمیایی، واکنش شدید ایران، تأمین [جنگ‌افزارهای شیمیایی برای] دیگر دولت‌های عرب از سوی عراق و [به وجود آمدن] بنیانی منطقی برای اقدامات نظامی اسرائیل علیه این ظرفیت‌های تسلیحاتی تازه.
نیجریه
مجازات مقام‌های پیشین به اتهام فساد، احتمالاً برای افسران جزء ارتش نشانه‌ای بوده از نیات دولت. شایعات می‌گویند نارضایتی در میان فوج افسران کماکان ادامه دارد و ممکن است به کودتایی دیگر منجر شود، به‌خصوص اگر ناآرامی‌های منطقه‌ای ادامه داشته باشد.
سودان
تحلیلگران نگران ناآرامی‌های فزاینده در جنوب [کشور] و تلاش‌های رئیس‌جمهور نمیری برای رفع و رجوع آن‌ها هستند. او همچون بحران‌های پیشین قاطعانه عمل نکرده، اما برای جلوگیری از ناآرامی‌های طولانی مدت نیاز به اقدامات قوی و مؤثر است.
شیلی
دورنمای مواجههٔ سیاسی در شیلی طی چند ماه آینده بهتر از پنجاه پنجاه است. اعلام شده در ماه‌های مارس و آوریل اعتراضاتی در کار خواهد بود. در گذشته ماه‌های مه و ژوئن گیر و گرفتاری داشتند. نتیجه می‌تواند بحرانی جدی باشد.
پاکستان/ افغانستان/ اتحاد جماهیر شوروی/ هند
اواخر ماه ژانویه هواپیماهای افغان به اردوگاه‌های پناهندگان افغان در پاکستان حمله کردند. شوروی هم کارزاری رسانه‌ای راه انداخته برای برانگیختن دشمنی هندی‌ها علیه پاکستانی‌ها. بیشتر تحلیلگران تردید دارند مرحله‌ای تازه از دخالت‌هایش را در جنوب آسیا شروع کرده باشد، اما موقعیت نیاز به مشاهدهٔ دقیق دارد.
[یک صفحه از متن حذف شده است.]
۳ ـ اشاره به روندهای جاری
یوگسلاوی
گزارش ماه گذشتهٔ هشدار‌ها روی وضعیت اقتصادی و سیاسی در یوگسلاوی تأکید کرده بود. آنجا بهبودی در شرایط حاصل شده که پایه در رسیدن به توافقاتی جزئی در مذاکراتشان با صندوق بین‌المللی پول دارد، اما کماکان نیاز به مشاهدهٔ دقیق وضعیت است.
اتحاد جماهیر شوروی
تمرکز ما کماکان روی منافع شوروی و کوبا در آنگولا است. [باقی این بخش حذف شده است.]
ایران/ عراق
راهبردهای اصلی کماکان به سیاق سابق باقی است، عراق موضعی دفاعی را حفظ کرده و ایران به‌رغم خسارات سنگین موضعی تهاجمی دارد. امکان بالقوهٔ وقوع بحران، کشورهای دیگر را تهدید می‌کند، اما اغلب کشور‌ها موضعی منفعلانه دارند و [فقط] نظاره‌گرند.
شیلی
بی‌ثباتی دارد بالا می‌گیرد.
نیجریه
بالقوه هنوز امکان وقوع کودتا هست.
سودان
ناآرامی‌ها در جنوب کماکان دارد بیشتر می‌شود.
سلاح‌ها
مسئلهٔ توسعهٔ [فناوری‌های] هسته‌ای در پاکستان و آرژانتین و استفاده از سلاح‌های شیمیایی در جنگ ایران و عراق، کامبوج و افغانستان دارند بدل به مسائلی مهم می‌شوند با تأثیر بالقوه بلندمدت بر گفت‌وگوهای بین‌المللی و [همچنین] توانایی‌های جنگی [کشورهای مختلف در آینده].
دیوید وای. مک‌مانیس
نظر شما :