حذف نشان «شیر و خورشید» از بعضی تیرهای قدیمی برق تهران
تیربرق تهران قدیم در خیابان شهید وحید نظری، تا چندی پیش
حذف نشانه‌های قدیم در کوچه پس کوچه‌های شهر، این بار گریبان تیر برق‌های تهرانِ قدیم را گرفته است؛ نشانه‌هایی که هرچند این روزها کمتر کسی به آن‌ها توجه دارد، ولی همین لکه‌های هر چند کوچک، تاریخی را روایت می‌کنند و از میراث فرهنگی و ملی است.
هر چند تعداد زیادی از تیربرق‌های تهران در طول سال‌های گذشته با تیربرق‌های سیمانی ساده و جدید تعویض شده‌اند، اما هنوز تیربرق‌های قدیمی‌تر که بدنه پایینی‌شان طرح‌های قدیمی دارند، در برخی از کوچه‌ها و خیابان‌ها جا خوش کرده‌اند؛ تیربرق‌هایی با طرح «شیر و خورشید» که به دلیل نوع ساخت بدنه پایینی معمولاً نشان آن‌ها مخدوش شده یا حتی آن بخش سیمانی به طور کامل از بدنه تیر جدا شده‌اند.
جای خالی تیربرق تهران قدیم در خیابان شهید وحید نظری منطقه ۱۱
منطقه‌های قدیمی‌تر و بافت‌های تاریخی بیشتر با این لکه‌های تاریخی مواجهند، چه در اودلاجان و چه محله‌های قدیمی تهران. خیابان فلسطین یا خیابان کاخ قدیمی و کوچه‌های اطرافش در منطقه ۱۱ شهرداری تهران هم یکی از همین منطقه‌ها است که هنوز برخی از تیربرق‌های قدیمی در آن تغییر نکرده‌اند، هر چند بخش پایینی باقی‌مانده‌ها هم معمولاً با رنگ یا ابزارهای تیز مخدوش شده‌اند، اما طرح و بدنه باقی مانده از تیربرق‌ها در خیابان‌های این منطقه‌ها نشان می‌دهد که تعداد زیادی از آن‌ها نیز این تزئینات منحصربه‌فرد را داشته‌اند و به مرور تحت هر شرایطی از بین رفته‌اند.
بدنه یکی از تیربرق‌های تهران قدیم که تزیینات آن در حال تخریب است
تیر برق با نشان شیر و خورشید در منطقه ۱۱ تهران در خیابان شهید وحید نظری همیشه به چشم می‌آمد، لکه‌ای تاریخی که در دو روز گذشته (احتمالاً هشتم آذر) از جای خود کنده شده و هنوز کف خیابان به خاطر نبودنش سوراخ است. البته تخریب حسینیه قدیمی با تزیینات گچ‌بری در همین خیابان به عنوان نشانه دیگری از خاطرات تهران قدیم، در روزهای نخست آذرماه قدمِ دیگری از حذف نشانه‌های تاریخی تهران قدیم بود، اما از سوی دیگر این اتفاق بی‌توجهی میراث فرهنگی به این نشانه‌ها که هر کدام خاطراتِ جمعی تهران قدیم را به دوش می‌کشند هم نشان می‌دهد.
جالب آنکه گودبرداری این حسینیه با تعداد قابل توجهی کامیون، در شبی انجام شد که طبق اعلان‌های رسمی، حضور کامیون‌ها در تهران با هوای آلوده سطح خطرناک، ممنوع بود!
حسینیه قدیمی، حین آغاز عملیات تخریب در خیابان شهید نظری
حذف تیر برق‌های قدیمی در تهران، بی‌توجهی دستگاه‌های دیگر را نیز در این اتفاق دخیل می‌کند، شهرداری یا اداره برقِ منطقه هم می‌توانند در آن دخیل باشند، اما یکی از مهمترین نکاتی که معمولاً ذهن را به سمت خود می‌برد، وجود نشان شیر و خورشید روی بدنه آن‌هاست. هر چند با قرار دادن علامت «شیر و خورشید» روی پرچم ایران قبل از انقلاب اسلامی، برخی آن را نماد حکومت پهلوی می‌دانند، اما کمتر کسی تا کنون به تاریخچه استفاده از شیر و خورشید توجه کرده است.
نشانی که از زمان فتحعلی شاه قاجار رواج پیدا کرد؛ در آن زمان «ملا احمد نراقی»، - مجتهد شیعه و متخصّص در علوم اسلامی - پیشنهاد کرد که نماد شیر و خورشید را به نشانه شیر؛ مظهر حضرت علی (ع)، شمشیر؛ نماد شمشیر علی (ع) یعنی ذوالفقار و خورشید؛ به نشانه خورشید نبوت و اتحاد شیعه و سنی برای پرچم ایران به کار برند و آن را رواج داد.
یکی از تیربرق‌های منطقه منیریه که بخشی از تزیینات آن مخدوش شده است
ضمن آنکه قاعدتاً اگر دوره خاصی از زمامداری کشور، مقبول آیندگان نیست، دلیلی موجه نمی‌شود که نشانه‌های آن دوران را از بین ببریم، چراکه در غیر این صورت، بزرگان کشور در اوایل پس از پیروزی انقلاب، نباید مانع تخریب تخت‌جمشید، به عنوان نماد دورانی از سلطنت شاهان می‌شدند.
حتی در اوایل دهه ۹۰ نیز، حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی یونسی - دستیار ویژه رییس‌جمهور - در یک سخنرانی گفته بود: «…عده‌ای خیال می‌کردند نماد شیر و خورشید یک نماد سلطنتی است اما این‌گونه نیست. شیر نماد حضرت علی (ع) و خورشید نماد حضرت محمد (ص) است و تنها تاجش مربوط به شاه بود. اگر به من باشد، هلال‌احمر را تغییر می‌دهم و شیر و خورشید را جایگزین آن می‌کنم؛ البته برای هلال‌احمر هم احترام قائلم.»
اسکندر مختاری طالقانی - مدیر سابق محور تاریخی فرهنگی تهران - پیش از این به ایسنا گفته بود: هنوز تهران از دست نرفته است. هنوز محله رودکی، حد فاصل خیابان انقلاب تا بلوار کشاورز، محدوده حریم دانشگاه تهران و محدوده‌ای که اکنون طرح توسعه‌ای دانشگاه تهران در آن قرار می‌گیرد، شمال محور انقلاب و حتی محدوده پارک هنرمندان هنوز ساختارهای سالمی وجود دارند.
معتقدم ساختار سالم چیزی است که ساکنان اصلی در آن زندگی می‌کنند. در هر خانه‌ای را که بزنید یک نفر حرف‌هایی دارد که به چندین کتاب خاطره تبدیل می‌شود. می‌توان با او گفت‌وگو کرد، اطلاعات زیادی از آن بیرون کشید. این‌ها سلول‌های سلامت شهرند، سلول‌هایی که خاطرات ساکنان شهرند. ساکنانی که در عذاب نیستند.»
منبع: ایسنا
نظر شما :