نگاهی به مواضع روزنامه سیاسی درباره دولت مصدق

در خرداد ۱۳۰۲ در کابینه مشیرالدوله به وزارت امور خارجه منصوب گردید و تا مهر ۱۳۰۲ در این سمت باقی ماند. در انتخابات مجلس شانزدهم با همه تقلبات و مداخلات شاه و دربار، صندوق‌های ساختگی آراء تهران باطل شد. عبدالحسین هژیر وزیر دربار توسط جمعیت فداییان اسلام ترور شد و در نوبت دوم انتخابات، دکتر مصدق به مجلس راه یافت. پس از ترور نخست‌وزیر وقت سپهبد حاجعلی رزم‌آرا، طرح ملی شدن صنایع نفت به رهبری دکتر مصدق در مجلس تصویب شد. پس از استعفای حسین علاء که بعد از رزم‌آرا نخست‌وزیر شده بود، مصدق به نخست‌وزیری رسید.

اما در اوایل سال ۱۳۳۲ مخالفت‌‌ها و رجزخوانی‌هایی که از سوی اقلیت مجلس به سردستگی «حائری‌زاده» علیه دولت مصدق شروع شده بود شدت یافت و مخالفان با حمایت رئیس مجلس و در اجرای دستورهای دربار مانع تشکیل جلسات علنی مجلس شدند. اولین مخالفان مصدق وابستگان شرکت نفت ایران و انگلیس و هواداران سیاست بریتانیا در ایران بودند. این گروه در بخش‌های مختلف اجتماع فعال بودند. برخی از نمایندگان دوره ۱۷ به ویژه در مجلس با دکتر مصدق آشکار و پنهان مخالفت می‌کردند. در ایران دوران کودتای ۲۸ مرداد، قبل و بعد از جنگ دوم جهانی، سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا، به ریاست شاپور ریپور‌تر که به عنوان رئیس (بعد از جنگ دوم جهانی) شبکه اطلاعاتی بریتانیا در ایران اقامت داشت بر حوادث مهمی تأثیر نهاده و نقش اصلی و تعیین کننده داشت. در رأس عملیات انتشاراتی و دروغ‌پراکنی انگلیسی‌ها در ایران دکتر زنر از شبکه بدامن از نزدیکان خانم لمبتون قرار داشت که به‌ویژه برای همکاری با «شرکت نفت ایران و انگلیس» از سوی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا به ایران اعزام شده بود.

گروه دیگر درباریان و وابستگانشان بودند. اشرف پهلوی و علیرضا پهلوی از فعال‌ترین درباریان مخالف مصدق شدند. در کمتر از پنج سال میان تشکیل «جبهه ملی ایران» و کودتای ۲۸ مرداد، اختلاف‌های بسیاری میان مصدق و نزدیکانش ایجاد شد و درگیری‌های مصدق با یاران سابقش، سرنگونی دولت او را تسهیل کرد. اگرچه محمدرضا شاه نیز خواهان برکناری مصدق بود، اما به نظر می‌رسید ترس او از عواقب احتمالی شکست در برابر نخست‌وزیر مردمی، توان مقابله را تا حد بسیاری از او گرفته بود. در آغاز سال ۱۳۳۱، قوام‌السلطنه به ایران بازگشت و حمایت بریتانیا و نزدیکان شاه، بخصوص خواهرش اشرف از قوام، با مشکلات مصدق با مجلس شورای ملی و رئیس وقت مجلس، حسن امامی همراه شد. با شدت گرفتن مخالفت‌ها، مصدق در روز ۲۵ تیر ۱۳۳۱ داوطلبانه از قدرت کناره گرفت اما حمایت بی‌سابقه مردم از مصدق، ظرف چند روز قوام و شاهیان را وادار به عقب‌نشینی کرد و بازگشت مصدق به قدرت در رویداد ۳۰ تیر ۱۳۳۱ با سخت‌گیری بیشتر او و اصرارش بر کسب اختیارات بیشتر همراه شد. از این تاریخ به بعد، اختلاف مصدق با نزدیکانش به تدریج بالا گرفت و اشخاصی چون مظفر بقایی، آیت‌الله کاشانی، حسین مکی و ابوالحسن حائری‌زاده به صف منتقدان نخست‌وزیر پیوستند. برخی از روحانیان نیز که یا وابسته به سیاست بریتانیا و یا طرفدار دربار بودند در مقابله با مصدق فعالیت می‌کردند.

مخالفت‌‌ها و نطق‌های جمال امامی علیه مصدق در مجلس معروف و جنجال‌ساز بود. این مخالفت‌ها بعد از اینکه شاه تصمیم به نخست‌وزیری مصدق گرفت، هم ادامه داشت. جمال امامی و انگلوفیل‌ها با نخست‌وزیری دکتر مصدق مخالفت کردند حتی به دیدن شاه رفتند که پیرمرد منفی‌باف را نخست‌وزیر نکند؛ اما تلاش جمال امامی و همراهانش سودی نبخشید؛ ولی روز بعد با طراحی و برنامه‌ریزی قبلی، امامی در مجلس شورای ملی پیشنهاد نخست‌وزیری را به مصدق داد و این برای همگان تعجب‌آور بود که امامی چگونه یک شبه به موافقین پیوست. در دوران حکومت مصدق جریان طرفدار انگلیس جلسات روزمره داشتند. امامی، برادران رشیدیان، مسعودی‌ها حتی در گوشه‌ای «سیدضیا» با «اشرف پهلوی» جلسه می‌گذاشتند. در گزارش ساواک چنین آمده است: «۱۶ سال است که از مهره‌های موثر سیاست کشور به شمار می‌‌رود. در هرحال به منفی‌‌بافی معروف است؛ ولی لیدر انگلیس در مجلس شورای ملی است. او مقدار زیادی پول در اختیار «بیوک  صابر» مدیر روزنامه سیاسی گذارده تا به وسیله چاقوکشانی که بیوک صابر در اختیار دارد دسته بندی‌هایی نموده».

بیوک صابر مدیر هفته نامه سیاسی و خبری «سیاسی» است. مسعود برزین در کتاب شناسنامه مطبوعات ایران از ۱۲۱۵ تا ۱۳۵۷ شمسی در معرفی این هفته نامه نوشته است: هفته نامه سیاسی و خبری. بیوک صابر. دو دوره انتشار. سردبیر دوره اخیر حسین پیشداد. تهران. رک. طغیان آسیا. سالهای ۴۱/۱۳۲۹ش ۶۲/۱۹۵۰ م. همانطور که پیش‌تر خواندیم مخالفت‌ها و کارشکنی‌های صابر با مصدق کاملاً مشخص و هویداست. در شماره ۱۴ سال اول مورخ ۲۱ آذر ۱۳۳۰ روزنامه «سیاسی» با شدت هرچه تمام‌‌تر به مصدق و حکومت او انتقاد شده است. بطوریکه در تیتر این روزنامه آمده است: مرگ بر دولت غارتگر و جنایتکار مصدق!

یکی از مطالب این روزنامه بیانات آقایان: جمال امامی- قاسم فولادوند- شوشتری- نخست وزیر و آقای مکی‏ در جلسه ۲۱۲ صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه شنبه نوزدهم آذر ماه ۱۳۳۰ با تیتر تاریخی‌ترین جلسات مجلس شورای ملی است. در طی این جلسه به دکتر مصدق و اظهارات و اقدامات او حمله شده است. بطوری که پیراسته می‌گوید: «باید امروز اعلام کنیم تا دنیا بداند که در حکومت دکتر مصدق امنیت نیست آئین‌نامه در این مملکت رعایت نشده قانون رعایت نشده آزادی رعایت نشده حقوق بشری رعایت نشده و اکنون می‌خواهند ما را بفروشند (زنگ ممتد رئیس) آقای رئیس شما که آئین‌نامه را رعایت نمی‌کنید بفرستید مرا پائین بیاورند با سرباز»

روزنامه سیاسی در مجموعه جراید دهه‌‌ی سال ۱۳۳۰ صحافی شده است. این مجموعه بطور کامل اسکن و در اختیار مراجعین قرار می‌گیرد.

منبع: سایت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی