آوارگان لهستانی در اصفهان

به گزارش مجله تاریخ فرادید، در جریان جنگ جهانی دوم کشور لهستان از یک سو مورد هجوم آلمان و از سوی دیگر شوروی قرار گرفت و به دو پاره تقسیم شد؛ در این میان بسیاری از اسرا و آوارگان لهستانی در اردوگاه‌های کار شوروی در شرایط وخیمی اسکان پیدا کردند. با این حال پس از حمله آلمان به شوروی، استالین با دولت در تبعید لهستان علیه نازی‌ها هم‌پیمان شد و مقرر شد علاوه بر عبور افراد نظامی تجهیز شده لهستانی از خاک ایران، زندانیان و افراد داخل اردوگاه‌ها نیز از طریق ایران به فلسطین و آفریقا مهاجرت کنند.

پس از آنکه در سوم شهریور ۱۳۲۰ قوای روس و انگلیس وارد خاک ایران شدند همراه با نیروهای کمکی لهستانی بیش از ۱۵۰ هزار زن و کودک و سالمند آواره از طریق بندر انزلی و نیز مرز عشق‌آباد وارد خاک کشور شدند. از ابتدای ورود به ایران، تعداد زیادی از مردان لهستانی به ارتش آزادی‌بخش لهستان پیوسته و ایران را ترک کردند؛ اما جمع زیادی از غیرنظامیان نیز در اردوگاه‌هایی اقامت گزیدند که از سوی وزارت کشور در شهرهایی مثل تهران، اصفهان، و مشهد دایر شده بود.

همزمان با ورود آوارگان، ایران با بحران کمبود خواروبار روبه‌رو بود و ورود آن‌ها در تشدید این بحران بی‌تأثیر نبود. همچنین با توجه به اینکه در بدو ورودشان به ایران از لحاظ بهداشت وضعت مطلوبی نداشتند، عامل انتقال بسیاری از بیماری‌های واگیردار از جمله تیفوس و تیفوئید در ایران شدند. مهاجران لهستانی تا پایان جنگ جهانی در ایران ماندند و پس از آن به تدریج از بندر انزلی، تهران، اصفهان و مشهد عازم اهواز شدند و به کشور خود بازگشتند. 

یکی از مهمترین منابع مصور از حضور آوارگان لهستانی در ایران مربوط به مجموعه عکس «ابوالقاسم جلا» عکاس اصفهانی از آن‌ها است که در کتابی با عنوان «بچه‌های اصفهان» منتشر شده است. عکس‌های این کتاب که از مجموعه‌ای در حدود ۱۱۰۰ قطعه شیشۀ نگاتیو انتخاب و منتشر شده است دربردارنده پرتره‌های استودیویی تک نفره و یا گروهی و تعدادی از پرتره‌های گروهی خارج از استودیو در اقامتگاه لهستانی‌ها در اصفهان است که بین سال‌های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۴ عکاسی شده است. هشت عکس برگزیده از این مجموعه را در زیر مشاهده می‌کنید.

پرونده تاریخ ایرانی را در همین باره بخوانید:

لهستانی‌ها در ایران