نقش آمریکا در کودتای ۱۹۷۳ شیلی به روایت اسناد محرمانه سیا-۴

«تاریخ ایرانی» در پی اعلام نتایج تحقیقات جدید درباره نحوه مرگ سالوادور آلنده و تائید خودکشی وی، برای نخستین بار ترجمه اسناد و اطلاعات محرمانه سیا و وزارت خارجه امریکا درباره کودتای شیلی که به تازگی منتشر شده را در اختیار مخاطبان می‌گذارد که این بخش پایانی آن است:

مجموعهٔ شمارهٔ شانزده: وزارت دفاع ایالات متحده امریکا، گزارش بسط و توسعهٔ تأسیسات و عملیات ادارهٔ اطلاعات ملی شیلی (DINA)، پانزدهم آوریل سال ۱۹۷۵

 






















این گزارش شدیداً سانسور شده از طرف وابستهٔ وزارت دفاع در سانتیاگوی شیلی، رشد دینا، بازوی اطلاعاتی حکومت شیلی، و «تنها سازمان مسئول رسیدگی به موارد خرابکاری در داخل کشور» را تشریح می‌کند. بیشتر جاهای سیاه شده در این سند جزئیاتی از روابط تیره و تار شده میان دینا و نیروهای مسلح شیلی هستند، روابطی که به سبب قدرت انحصاری و ویژهٔ دینا به تیرگی گراییده بود. در گزارش آمده است که رئیس دینا، کلنل مانوئل کنترراس، «منحصراً فقط به ژنرال پینوشه گزارش می‌دهد و دستوراتش را از شخص او دریافت می‌کند.»

مجموعهٔ شمارهٔ هفده: گزارش پلیس فدرال امریکا (FBI) به ارتش شیلی در رابطه با زندانی، ششم ژوئیهٔ سال ۱۹۷۵

 


























این نامه، که یکی از چندین نامهٔ ارسالی از طرف وابستهٔ اف‌بی‌آی، رابرت شرر خطاب به ژنرال ارتش شیلی، ارنستو بائزا است حاوی اطلاعاتی است که از بازجویی یک چپ‌گرای شیلیایی دستگیر‌شده، خورخه ایزاک فوئنس، به‌دست آمده است. این سند مدرکی‌ است دال بر همکاری ایالات متحد امریکا با نیروهای امنیتی شیلی، همکاری‌هایی چون قول زیرنظر گرفتن افراد در داخل خاک ایالات متحده به درخواست نیروهای امنیتی شیلی. فوئنتس در جریان عملیات کوندور دستگیر شده بود، عملیاتی که شبکه‌ای از سازمان‌های پلیس مخفی شیلی، آرژانتین و پاراگوئه در آن همکاری کرده و به ردگیری، دستگیری و قتل دشمنانشان پرداخته بودند. طبق گزارش کمیسیون ملی حقیقت و آشتی شیلی، فوئنتس در اروگوئه مورد شکنجه قرار گرفته بود، بعد او را به پلیس مخفی شیلی سپرده بودند و بعد از آن ناپدید شد.

مجموعهٔ شمارهٔ هجده: شورای امنیت ملی ایالات متحده امریکا، بی‌نظمی در سیاست‌‌ها در قبال شیلی، اول ژوئیهٔ سال ۱۹۷۵

 




























این یادداشت، از طرف استیون لو خطاب به مشاور امنیت ملی فورد رئیس‌جمهور امریکا، ژنرال برنت اسکاکراف، نگرانی‌های وی و شورای امنیت ملی را دربارهٔ نوسان و آشفتگی در سیاست‌های ایالات متحده در قبال شیلی، در سایهٔ گزارش‌های مربوط به موارد نقض حقوق بشر بیان می‌کند. این یادداشت از اختلاف‌نظر و دودستگی‌ای در داخل سفارت امریکا در شیلی دربارهٔ نحوهٔ برخورد با شیلی پرده برمی‌دارد، و می‌گوید که چند نفر از مقامات سفارت بر این اعتقادند که تمام کمک‌های نظامی و اقتصادی ایالات متحده به شیلی باید تا زمانی که رژیم پینوشه در رابطه با موارد نقض حقوق بشر سربلند بیرون نیامده، تماماً متوقف شوند. به‌گفتهٔ لو، با کاهش کمک‌ها و فرستادن «پیام‌های ضد و نقیض» به شیلیایی‌ها، ایالات متحده خود را در مهلکهٔ تسریع و تشدید یک وضعیت بحرانی در شیلی گرفتار می‌سازد. لو گزارش خود را با این پیشنهاد به پایان برده است که اسکاکرافت جلسهٔ ویژه‌ای تشکیل دهد تا سازمان‌های امریکایی مختلف درگیر این موضوع بتوانند «رهنمون‌های سیاست‌های آتی را مشخص و روشن سازند.»

مجموعهٔ شمارهٔ نوزده: شورای امنیت ملی ایالات متحده امریکا، سفر رئیس‌جمهور شیلی به ایالات متحده، هشتم اوت سال ۱۹۷۵

 
























این یادداشت که استیون لو عضو شورای امنیت ملی ایالات متحده امریکا برای اسکاکرافت نوشته است، توجه وی را به برنامه‌ و قصد پینوشه برای سفر به ایالات متحده، و درخواست او برای ملاقات با رئیس‌جمهور فورد جلب کرده است. در این یادداشت قید شده است که شورای امنیت ملی از دیوید پاپر، سفیر امریکا در شیلی خواسته است، پینوشه را از این سفر منصرف کند و به او بگوید که برنامهٔ ملاقات‌های رئیس‌جمهور امریکا در حال حاضر پر است. طبق آن‌چه لو در این یادداشت نوشته است، شورای امنیت ملی از این نگران است که این ملاقات موجب «برانگیختن انتقادات» علیه دولت امریکا و ایجاد شرمندگی برای رئیس‌جمهور شود. لو در پایان پیشنهاد «گفت‌وگویی غیررسمی» با تروکو، سفیر شیلی در امریکا را داده است.

مجموعهٔ شمارهٔ بیست: پلیس فدرال امریکا (FBI)، تلگراف عملیات کوندور، بیست و هشتم سپتامبر سال ۱۹۷۶

 


























این تلگراف، که وابستهٔ اف‌بی‌آی در بوینس آیرس، رابرت شرر آن را فرستاده است، خلاصهٔ اطلاعات جاسوسی‌ای است که یک «منبع بسیار محرمانه در خارج از کشور» دربارهٔ عملیات کوندور ارائه کرده است؛ عملیات کوندور عملیات جاسوسی مشترکی میان سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای امریکای جنوبی بود که با هدف «امحاء تروریست‌های مارکسیست در منطقه» انجام می‌شد. در این تلگراف گزارش شده است که شیلی مرکز عملیات کوندور است، و اطلاعات دربارهٔ «تیم‌های ویژه‌»‌ای که «به هر جایی از دنیا سفر می‌کنند... تا مجازات‌هایی تا سرحد ترور را در مورد تروریست‌ها یا حامیان سازمان‌های تروریستی اجرا کنند.» قسمت‌های زیادی از این گزارش که به مجازات‌های متعدد اعمال‌شده توسط این تیم‌های ویژه می‌پردازد، سانسور شده‌اند. همچنین در این تلگراف آمده است که ترور سفیر شیلی در ایالات متحده، اورلاندو لتلیِر، ممکن است در قالب عملیات کوندور صورت گرفته باشد.

مجموعهٔ شماره بیست و یک: اف‌بی‌آی، دربارهٔ اداره اطلاعات ملی (دینا)، ۲۱ ژانویه سال ۱۹۸۲

این گزارش که صفحهٔ نخست آن را در بالا می‌بینید، خلاصه‌ای است از اطلاعاتی که از نامه‌های میشائیل تاونلی (مأمور دینا که مسئول ترور اورلاندو لتلیر بود) از زندان گرفته شده است. اطلاعات ارائه شده در این گزارش، اطلاعاتی نیست که تاونلی مستقیماً در اختیار اف‌بی‌آی قرار داده باشد، بلکه این اطلاعات از تحلیل نامه‌نگاری‌های او با رابط و مافوقش در اداره اطلاعات ملی شیلی به‌دست آمده است. اطلاعاتی در رابطه با ملاقات‌های ژنرال پینوشه با تروریست‌ها و جاسوسان ایتالیایی، اسم‌های رمز و فعالیت‌های پرسنل دینا، همکاری‌های میان اداره اطلاعات ملی شیلی و کوبایی‌های ضدکاسترو، تأسیس یک سازمان تروریستی جعلی برای قبول مسئولیت آدم‌ربایی‌های دینا در آرژانتین، دخالت‌ها و نقش دینا در روابط میان بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و دست‌آخر بیان ترس تاونلی از این که پیگیری درز اطلاعات مربوط به ربودن‌ها و ترور منتقدین سر‌شناس پینوشه پای او را وسط بکشد.