بیانیۀ آمریکا پس از یک کودتای موفق را آماده کنید
۲- نقشه زاهدی و مجلس برای برکناری مصدق
تاریخ ایرانی: ۲۸ مرداد امسال، در شصتمین سالروز کودتای سال ۱۳۳۲، آرشیو امنیت ملی ایالات متحده، که نهادی است غیرانتفاعی و غیردولتی، ۱۷ سند تازه منتشر کرد از مجموعه مراسلات آمریکایی‌ها در جریان رخدادهای سال ۱۳۳۲؛ اسنادی که این پژوهشگاه بر پایهٔ قانون آزادسازی اطلاعات به دست آورده بود. «تاریخ ایرانی» اکنون طی چند بخش متن همهٔ این ۱۷ سند تازه را منتشر می‌کند.
***
سند شمارهٔ ۳ [مشاهدۀ اصل سند]
۱۶ ژوئیهٔ ۱۹۵۳ [۲۵ تیر ۱۳۳۲]
[نام گیرنده حذف شده]
از طرف: آقای روزولت
این اطلاعات روز ۱۵ ژوئیه به دست آمده:
۱ ـ زاهدی ادعا می‌کند نیرو‌ها و تجهیزات ارتش به فرمانش هستند و این نقشه را برای عملیات دارد:
۲ ـ چهره‌هایی نظامی که نقش فعال ایفا می‌کنند:
آ. [حذف شده]
ب. [حذف شده]
پ. [حذف شده]
ت. [حذف شده]
ث. [حذف شده]
۳ ـ نقشهٔ عملیات (با فرض همکاری شاه):
آ. چون زاهدی هر حرکت فراقانونی را «خودکشی سیاسی» می‌داند و نمی‌خواهد، انتظار دارد پشتیبانی سلطنت را به واسطهٔ یکی از این راه‌ها به دست بیاورد:
۱ ـ شاه، زاهدی را به نخست‌وزیری منصوب کند، به این دلیل که مصدق «اقدامات غیرقانونی» و از محدودهٔ اختیاراتش تخطی کرده است.
۲ ـ شاه، مصدق را بدون انتصاب جانشین برکنار کند؛ زاهدی بشود فرماندار نظامی و «انتخاب نخست‌وزیر بیافتد به عهدهٔ مجلس.»
۳ ـ شاه، زاهدی را به جای محمدتقی ریاحی به ریاست ستاد ارتش منصوب و زاهدی هم درجا ریاحی را دستگیر کند.
۴ ـ شاه، زاهدی را به وزیری دربار منصوب کند و امینی، وزیر کنونی دربار، درجا کنار گذاشته شود.
ب. [حذف شده]
***
سند شمارهٔ ۴ [مشاهدۀ اصل سند]
۱۷ ژوئیهٔ ۱۹۵۳ [۲۶ تیر ۱۳۳۲]
[نام گیرنده حذف شده]
از طرف: آقای روزولت
این اطلاعات روز ۱۶ ژوئیه از طریق پایگاه به دست آمده:
۱ ـ بنا به گفتهٔ یکی از نماینده‌های مخالف مجلس، «استعفا»ی روز ۱۵ ژوئیهٔ نماینده‌های مستقل و مخالف ــ متعاقب اقدام مشابه اعضای فراکسیون جبههٔ ملی که طرفدار مصدق‌اند ــ اقدامی استراتژیک «انگاشته» شده، با هدف جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی عمومی توسط مصدق.
۲ ـ نمایندهٔ مخالف فکر پشت این اقدام را به این شکل توضیح داد:
آ. هدف از «استعفا»ی جبهه ملی، تعطیل کردن مجلس و به این واسطه از بین بردن نفوذ و تأثیر مخالفان در این نهاد بود.
ب. مصدق قصد داشت با «تقلب» در همه‌پرسی به تسلیم بی‌قید و شرط مخالفان برسد، همه‌پرسی‌ای که نتیجه‌اش تبدیل شدن او به یک دیکتاتور کامل بود.
پ. در مورد «استعفا»ی دیگر نمایندگانی که «بیشترشان دارند در نهان علیه دیکتاتوری می‌جنگند»، این اقدام به ظاهر الزام به عملی کردن نقشه‌های همه‌پرسی را از دوش مصدق برداشت.
ت. به گفتهٔ این منبع، «برگ برنده»ی مخالفان این است که استعفا‌ها جز در صورت طرح شدن در صحن مجلس و پذیرش از سوی جمع نمایندگان، قانونی نیست. بنابراین در وضعیت فعلی نکته این است که هیچ‌کس استعفا نداده و می‌توان جلسات مجلس را هر زمان که برگزاریشان لازم است، دوباره برقرار کرد ــ مثلا جهت اقدام مجلس برای انتصاب نخست‌وزیر تازه.
۳ ـ نمایندهٔ مخالف توضیح داد ۱۵ نمایندهٔ شکل دهندهٔ «هستهٔ سخت» مخالفان توافق کرده‌اند هر ساعتی [حذف شده] وارد مجلس بشوند، «تا زمانی که کسی جانشین مصدق شود». او گفت مخالفان در دیدار اول بعدازظهر روز [حذف شده] به این توافق رسیده‌اند. برنامه این است:
آ. نماینده‌ها در ساختمان مجلس خواهند ماند.
ب. [حذف شده]
پ. [حذف شده]
۴ ـ او همچنین گفت:
آ. مخالفان پشتیبانی مالی‌ای دارند که من نمی‌دانم از کجا است.
ب. مخالفان توافق کردند در تظاهرات روز ۲۱ ژوئیه [۳۰ تیرماه] بیرون از خیابان‌ها و در خانه بمانند.
***
سند شمارهٔ ۵ [مشاهدۀ اصل سند]
۲۲ ژوئیهٔ ۱۹۵۳ [۳۱ تیر ۱۳۳۲]
به: آقای والر
از طرف: [نام فرستنده حذف شده]
از من خواسته شده به شما بگویم آقای روزولت می‌خواهند شما و آقای ویلبر مسوولیت تهیه و آماده‌سازی بیانیهٔ رسمی آمریکا را متعاقب یک کودتای «موفق» برعهده بگیرید.
***
سند شمارهٔ ۶ [مشاهدۀ اصل سند]
۵ اوت ۱۹۵۳ [۱۴ مرداد ۱۳۳۲]
[نام گیرنده و فرستنده حذف شده]
این متن پیشنهادی وزارت امور خارجه [ایالات متحده] است: «وضعیت کنونی ایران از مدت‌ها پیش مایهٔ نگرانی بسیار ما بوده است. ظاهرا تنش‌های فزایندهٔ سیاسی و اقتصادی مردم را سوق داد تا تحت رهبری شاه‌شان دولتی تازه طلب کنند. در ایران تحولات سرعتی بسیار بالا دارد و با اینکه ما وضعیت را به دقت زیر نظر داریم، در حال حاضر بنیانی بسنده برای اظهارنظری جامع در این باره نداریم. چون شاه دولت تازه را تأیید کرده، ما می‌پنداریم (یا «ما خرسندیم مطابق بیانیه‌های دولت تازه اشاره کنیم») که دولت تازه سیاست حفظ استقلال ایران و ارتقای سطح رفاه اقتصادی و اجتماعی را پی خواهد گرفت، سیاستی که خواست همیشگی ایالات متحده برای ایران بوده. دولت [آمریکا] مدت‌ها است پی کمک به ایران برای حفظ تمامیت ارضی، سلامت اقتصاد و جایگاهش در جمع ملل آزاد بوده. از زمان جنگ به این‌سو، دولت‌های پیشین ایران کمک آمریکا را داشته‌اند. در صورتی که دولت تازه طالب کمک آمریکا باشد و چنان که ما امیدواریم، قصد کار در جهت منافع حداکثری ایران را داشته باشد، ایالات متحده انتظار دارد بتواند کماکان کمک‌هایش را گسترش بدهد و در بهبود توان ایران برای جلوگیری از خرابکاری‌های کمونیست‌ها همکاری کند.»
نظر شما :