عبدخدایی: پیدایش فدائیان اسلام محصول کسروی است
گزیده‌هایی از گفت‌وگوی عبدخدایی با ماهنامه «مهرنامه» را در ادامه می‌خوانید:
* حزب مؤتلفه زائیده جریان فدائیان اسلام است. اما برای بررسی هر دو جریان باید سابقه تاریخی جریان‌های اسلام‌گرا را در ایران و منطقه بررسی کرد. بعد از شهریور سال ۱۳۲۰ در خاورمیانه یک حرکت مذهبی ضد استعماری به وجود آمد که این حرکت در برابر الگوهای فکری ناسیونالیسم و کمونیسم بود. اما این گروه‌ها هیچ ارتباط فیزیکی در خاورمیانه با هم نداشتند. مثلا اخوان‌المسلمین در مصر (خواهان مبانی عدالت اسلامی برای قوانین اساسی مصر بودند)، فدائیان اسلام در ایران (خواهان ملی شدن نفت)، جمعیت اخوت‌الاسلامی در عراق، مجمع فرزندان مسلمان در کشورهای اسلامی و غیره بود که گاه حرکات رادیکال و تندی هم انجام می‌دادند که در نهایت سید محمد قطب در مصر توسط جمال عبدالناصر اعدام شد یا استاد حسن خضیبی که در زندان مصر فوت کرد، مجاهدان مسلمان در ترکیه که اسلحه آن‌ها به شکل بسم الله الرحمن الرحیم بود و در مبارزه با حکومت ۴۰ روحانی عضو آن کشته شدند، در افغانستان نیروهای مذهبی علیه ظاهر شاه به پا خاستند و سردار داوودخان، کل مسلمانان را سرکوب کرد. به نظر من، جوشش مذهبیون بعد از جنگ جهانی دوم یک بیداری اسلامی را به وجود آورد که شعار تمام این گروه‌ها در کشورهای اسلامی علیه شیوعی‌ها (کمونیست‌های غیرخداپرست) بود و طرفدار نوعی بی‌طرفی و عدم تعهد بودند و در عمل منافع غرب را به خطر می‌انداختند. در این دوره، گرچه امپریالیسم و سوسیال امپریالیسم غرب احساس خطر می‌کردند؛ اما این جنبش‌ها ضد سوسیالیست بودند.
* به نظر من حرکت فدائیان اسلام ادامه حرکت‌های بعد از دوره مشروطیت به خصوص در پاسخ به ادامه حرکت‌های ضد مذهبی رضاخانی بود که می‌خواستند به اندیشه ملی برگردند و کسروی را مامور پاک کردن واژه‌های تازی از زبان فارسی کرده بودند.
* پیدایش فدائیان اسلام در تاریخ تا حدی محصول افرادی مثل احمد کسروی است... احمد کسروی ناسیونالیستی است که می‌خواهد مردم را منحرف کند تا ضایعات اشغال ایران توسط نیروهای خارجی را نبینند و ایشان عملا در مقابل روحانیت است. نگاه من این است که کسروی با نیروهای متفقین همکاری دارد. از طرف دیگر، مردم و روحانیت به هم وابسته هستند و در مقابل نگاه کسروی... وقتی کتاب‌ها و مقالات کسروی را مطالعه می‌کنید هیچ جا به متفقین اشاره نمی‌کند و همه جا شیعه را نقد می‌کند. کسروی و مقالات ایشان باعث می‌شود که روحانیت به پا خیزند.
* کتاب شیعه‌گری کسروی در نجف به دست نواب صفوی می‌افتد؛ ایشان بعد از خواندن کتاب آن را به مرحوم علامه شیخ عبدالحسین امینی و حاج نصرالله مدنی نشان می‌دهد و در نهایت به فکر تاسیس فدائیان اسلام و ترور احمد کسروی می‌افتند. برای همین در نجف پیش مراجع می‌روند. آیت‌الله سید اسدالله مدنی و آیت‌الله خویی به ایشان پول می‌دهند، آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله قمی همه مهدورالدم بودن کسروی را اعلام می‌کنند و او راهی ایران می‌شود. مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی با ۸۰۰ تومان برای نواب صفوی اسلحه می‌خرد. وی در چهارراه مخبرالدوله به کسروی حمله نافرجامی می‌کند و کسروی سرپایی درمان می‌شود و بعدا در اتاق قاضی به دلایل مذهبی کشته می‌شود؛ اگر چه دلایل سیاسی هم بی‌تاثیر نبوده است. بعدا نواب صفوی دستگیر می‌شود و ۱۳ هزار تومان برای او قرار صادر می‌شود. علمای بازار این پول را جمع می‌کنند و می‌پردازند و بعد از آزاد شدن نواب صفوی در بازار عباس‌آباد جلسات منظم تشکیل می‌دهند. تا اینکه نواب صفوی روزی در خواب می‌بیند که حضرت سیدالشهدا بازوبندی به دستش می‌بندد که در آن عنوان فدائیان اسلام ذکر شده بود و مرکز اسناد انقلاب اسلامی این خاطرات را که تقریرات نواب صفوی است و توسط سید محمد اوحدی در روزنامه خواندنیها چاپ شده را منتشر کرده است. از این دوره است که عنوان فدائیان اسلام مطرح می‌شود.
* من دکتر فاطمی را ترور کردم؛ اما انگار به هدف نخورده بود. این را به همسرشان هم گفتم. البته کیف دکتر فاطمی در موزه عبرت هست و گلوله از طرف دیگر کیف بیرون نیامده است...من وقتی بیشتر مطالعه می‌کنم از کرده خودم خوشحال هم می‌شوم. به هر حال، من سرباز بودم و وظیفه خودم را انجام می‌دادم.
* امام مغز سازماندهی داشت. می‌خواست مبارزه شکل بگیرد و به طور گروهی کار شود. بعد از ۱۵ خرداد دستور داد که هیات‌های مذهبی تهران با هم ائتلاف کنند. هیات بنی‌فاطمه، موید، انصارالحسین و … بعد از ۱۵ خرداد دنبال فردی بودند که آرمان‌های خود را در آن پیدا کنند و آن فرد امام بود. امام برای این‌ها دو سرپرست گذاشت. ایدئولوگ (مرحوم مطهری) بود و مرحوم بهشتی مدیر بود و در نهایت شاخه نظامی مؤتلفه در اختیار فدائیان اسلام بودند. برای همین وقتی منصور ترور شد، عراقی گفت منصور با اسلحه نواب صفوی کشته شد. فدائیان اسلام با عملیات مسلحانه شروع شد و به همه نفس نواب صفوی خورده بود و برای همین می‌گفتند نفس نواب از گورستان مسکرآباد به مؤتلفه خورده است.
نظر شما :