سانسور کتاب خاطرات هاشمی رفسنجانی
تاریخ ایرانی: برای نخستین بار و پس از ۲۳ سال، خاطرات روزنوشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، توسط وزارت ارشاد سانسور شد.
محسن هاشمی، فرزند آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در یادداشتی که در شماره امروز (۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱) روزنامه شرق منتشر شده، ضمن روایت شرکت خود در مراسم افطار با رئیس‌جمهور که شنبه هفته گذشته برگزار شد، نوشت: «پس از برگزاری نماز جماعت و صرف افطار به سراغ آقای رئیسی رفتم و در گفت‌وگویی سرپایی و کوتاه به ایشان خبر دادم که برای نخستین بار و پس از ۲۳ سال، خاطرات روزنوشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، توسط وزارت ارشاد دولت ایشان دچار ممیزی شده است و لیستی بلندبالا و در حدود صد مورد از مقدمه و متن و پاورقی را برای حذف و اصلاح به دفتر نشر معارف انقلاب به عنوان ناشر این کتاب ابلاغ کردهاند که منجر به آسیب دیدن بخش مهمی از تاریخ انقلاب خواهد شد و همانجا نامهای تنظیم و به رئیس دفتر ایشان دادم.»
محسن هاشمی در ادامه این یادداشت نوشته است: «شاید مهم‌ترین نکته این مراسم، نه سخنان رسمی مطرح شده در نشست و نه گفت‌وگو‌های حاشیه آن، بلکه شرایط عجیب و سختی بود که آقای رئیسی در آن قرار گرفته است و این شرایط را به خوبی می‌توان در چهره، سخنان و زبان بدن ایشان حس کرد. نام آقای رئیسی از حدود سی سال قبل در خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، ذکر شده است و ایشان به عنوان رئیس بازرسی کل کشور دیدارهای زیادی با آیت‌الله داشته است و همواره آیت‌الله هاشمی از آقای رئیسی به عنوان چهره‌‌ای معتدل و مثبت یاد کرده است.»
محسن هاشمی به «صد مورد از مقدمه و متن و پاورقی برای حذف و اصلاح» در روزنوشت‌های سال ۱۳۷۸ هاشمی رفسنجانی اشاره کرده اما معاون فرهنگی وزارت ارشاد می‌گوید «مجموع موارد اصلاحی این کتاب حدود ۹۰۰ صفحه‌ای، حدود ۱۵ مورد است و جمع موارد اصلاحی بیش از یک یا دو صفحه نخواهد بود و عمده این موارد هم مربوط به مقدمه آقای محسن هاشمی بر این کتاب و پاورقی خاطرات سرکار خانم عفت هاشمی است و مربوط به خاطرات آیت‌الله هاشمی نیست. بنابراین برخلاف ادعای مطرح شده روایت تاریخ انقلاب آسیب ندیده است.»
به گزارش خبرآنلاین، یاسر احمدوند گفت: «در اعمال همین اصلاحات معدود، دو رویکرد وجود داشت؛ برخی موارد مربوط به فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران بود که مراجع ذی‌صلاح تشخیص دادند همچنان محرمانه باقی بماند و یکی، دو مورد هم مربوط به حفظ آبرو و جایگاه افراد بود که همگی با نظر خودِ آقای محسن هاشمی تعدیل شد.»
او افزود: «نکته دیگر اینکه بنده جلسه‌ای حضوری با جناب آقای محسن هاشمی در این مورد داشتم. جلسه‌ای که در آن همه موارد بررسی و آنچه اصلاح شد با توافق ایشان بود و اعمال و اعلامی یکطرفه صورت نگرفت و ایشان با رضایت خودشان و تائید اینکه اصلاحات درست است، آن‌ها را اعمال کردند و بنابراین نمی‌دانم اکنون به چه دلیلی، در مصاحبه مورد اشاره چنین گفته‌اند و آنچه اعلام کردهاند خلاف توافق و خلاف رفتار و اخلاق تعاملی و حرفه‌ای است.»
احمدوند تاکید کرد: «طبق قانون، همه کتاب‌هایی که در کشور منتشر می‌شوند باید از فرآیند ثبت، بررسی و صدور مجور در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عبور کنند و این کتاب هم از این قاعده مستثنی نیست. اگرچه در سال‌های گذشته به این روش عمل نمی‌شده و فعالیت‌هایی خلاف قانون صورت می‌گرفته است.»
به گفته او: «تمام تلاش مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این بود که این کتاب طبق روال هر ساله برای نمایشگاه کتاب آماده شود و به دست مخاطبین برسد. غرفه ناشر این کتاب، در نمایشگاه فعال است و اکنون نیز این کتاب در نمایشگاه ارائه خواهد شد و همکاری لازم برای اینکه این کتاب منتشر شود توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته است.»
او در پایان گفت: «آقای محسن هاشمی در جلسه حضوری اعلام کردند ما چون «آقازاده» هستیم نمی‌توانیم با اصلاحات کتاب کنار بیاییم و به ما برمی‌خورد که کتابمان شامل اصلاحات شود که عرض کردم روال قانونی باید در مورد این کتاب، همچون دیگر کتاب‌ها طی شود و استثنایی وجود ندارد. امیدوارم کتاب خاطرات آقای هاشمی که حتماً نظرات موافق و مخالف متعددی هم درباره آن وجود داشته باشد در اختیار مردم قرار بگیرد و صاحب‌نظران و مردم نیز قضاوت‌های خود را در مورد آن انجام دهند و اعلام کنند.»
پس از آن، محسن هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، توضیح داد: «اولاً من در این مورد هیچ مصاحبه‌ای نکردم، بلکه صرفاً در جلسه افطاری همراه با فعالان سیاسی که خدمت آقای رئیسی بودیم و هنوز مجوز چاپ خاطرات داده نشده بود، این موضوع را مطرح کردم. من در آن جلسه خدمت آقای رئیسی گفتم که ما حدود ۲۲ سال است، خاطرات را منتشر می‌کنیم و از وزارت ارشاد هم مجوز می‌گیریم و پیش از این سابقه نداشته این اتفاق بیفتد. معمولاً اگر مواردی بود و کاری داشتند، مکتوب نمی‌گفتند، تلفن می‌کردند و در تعامل شفاهی موضوع حل می‌شد، اما این بار ۲ تا ۳ ماه طول کشید. ما این خاطرات را اوایل بهمن به وزارت ارشاد برای صدور مجوز ارائه دادیم و می‌خواستیم آن را به نمایشگاه برسانیم؛ اما در اواخر فروردین‌ماه به ما گفتند کار ایراداتی دارد و نمی‌توانیم مجوز بدهیم.»
هاشمی با بیان اینکه ما مذاکرات را از همان زمان با وزارت ارشاد شروع کرده بودیم، گفت: «من این موضوعات را به آقای رئیسی گفتم و خواستم کمک کنند و در همین رابطه نامهای نیز به آقای اسماعیلی داده شد؛ که نمی‌دانم به فوریت اطلاع دادند یا خیر؟»
وی با بیان این مطلب که پس از آن تعامل خوبی با معاونت فرهنگی ایجاد شد، گفت: «البته ما با آقای احمدوند هم تعامل خوبی داشتیم و انصافاً شخص آقای احمدوند هم مشغول کمک کردن به ما بودند و با نیت کمک این موضوع را دنبال می‌کردند، به هر حال کتاب خاطرات آیت‌الله هاشمی وقتی آماده چاپ می‌شود، افراد بسیاری درباره آن نظر می‌دهند، می‌خوانند و نظر می‌دهند که چه مواردی مطرح باشد و چه مواردی مطرح نشود. آقای احمدوند هم در تعامل با ما این کار را پیش می‌بردند، تا ۲۸ رمضان که من در دیدار با رئیس‌جمهور این موضوع را مطرح کردم و فردای آن روز یا پس‌فردا مجوز را صادر کردند.»
هاشمی ادامه داد: «نکته‌ای که باید بگویم این است که نگرانی من از بابت تاخیر صدور مجوز بود، نگران این بودم که کتاب به نمایشگاه نرسد، به آقای رئیسی هم گفتم، که ما در تعامل با وزارت ارشاد برای انتشار کارنامه و خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجای سال ۱۳۷۸ «حضور یا انصراف» هستیم.»
هاشمی گفت: «در مورد متن خاطرات مواردی مطرح شد که ما در مذاکره با وزارت ارشاد و آقای احمدوند این موارد را کاهش دادیم و توانستیم مجوز اثر را دریافت کنیم.»
وی در پایان افزود: «تعدادی از حذفیاتی که ارسال کردند، مربوط به مقدمه و پاورقی است که بنده خودم آن‌ها را نوشته‌ام و در توضیح خاطرات است. هرچند به نظر من باقی بودن این موارد، ضربه‌ای به نظام وارد نمی‌کرد.»
نظر شما :